امکان برقراری نظام پارلمانی و آثار حقوقی آن در ایران

امکان برقراری نظام پارلمانی و آثار حقوقی آن در ایران

نوع فایل: word تعداد صفحات : 181 صفحه

. در مقام بررسی این موضوع در کشورمان با پیروزی انقلاب اسلامی نظام تفکیک قوا به نحوی خاص و ظریف به اجرا در آمده است به طوری که این نظام هم، برخی از ویژگی های تفکیک قوای مطلق و هم برخی از فاکتورهای تفکیک نسبی قوا را در خود دارد . هر چند که نظام فعلی کشورمان که در آن ریاست قوه مجریه با مشارکت مستقیم مردم انتخاب می‌گردد ، نظامی مطلوب است اما در سفر مقام معظم رهبری به کرمانشاه مطالبی در خصوص امکان تغییر نظام، به نظام پارلمانی از سوی ایشان مطرح گردید . این پژوهش ضمن بررسی مهمترین ریشه‌های طرح چنین موضوعی پس از مطالعه خصوصیات و ارکان نظام‌های پارلمانی مشهور دنیا به امکان برقراری نظام پارلمانی در ایران و نوع چینش جایگاه ها و آرایش‌های سیاسی در نظام جدید می پردازد و سرانجام بیان می دارد که منظور از تغییر نظام به نظام پارلمانی حذف انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب رئیس قوه مجریه از طریق نمایندگان مردم در مجلس می باشد به نحوی که اختیار کامل قوه مجریه کماکان در دست منحصر رئیس جمهور باشد. لیکن نهایتا با توجه به حذف انتخابات ریاست جمهوری جهت نیل به نظام مورد نظر به بررسی ملزومات و انتقادات وارده همچون عدم وجود احزاب منضبط ، اصلاح قانون اساسی و تضعیف جمهوریت می‌پردازد .این پایان نامه نتیجه می گیرد با توجه به مقتضیات سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی ، همواره کشور در صدد دست‌یابی به نظامی می باشد که کمترین آثار منفی و بیشترین آثار مثبت را داشته باشد . لذا استقرار نظام پارلمانی در کشور می تواند تبعات مثبتی را در پی داشته باشد که در نهایت ضمن حل مشکلات و موانع فعلی باعث کارآمدی بیشتر نظام خواهد گردید .
کلید واژه ها : اصل تفکیک قوا ، نظام پارلمانی ، قوه مجریه

فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
سا‌بقه علمی 4
هدف تحقیق 7
سوالهای فرعی 7
فرضیه ها 7
فصل دوم : مبانی و انواع تفکیک قوا 9
مبحث اول: تاریخچه تفکیک قوا : 10
مبحث دوم: مفهوم تفکیک قوا 14
مبحث سوم: بررسی نظریات مختلف در خصوص تفکیک قوا 18
مبحث چهارم : انواع تفکیک قوا 29
۲-۴-۱ اهمیت مطالعه تفکیک قوا 29
۲-۴-۲: تفکیک مطلق قوا 30
۲-۴-۳ دلایل تفکیک مطلق قوا 30
۲-۴-۴ : تفکیک نسبی قوا 33
۲-۴-۴-۱ خصوصیات نظام های مبتنی بر تفکیک نسبی 34
مبحث پنجم : آثار تفکیک قوا 35
۲-۵-۱ شرحی در ویژگی های کلی نظام ریاستی 36

بند یک: استقلال قوا 37
الف- استقلال سازمانی 37
ب- استقلال کار ویژه ای 38
بند دو: قوه مجریه یک رکنی 38
الف- انتخاب رئیس جمهور با انتخابات عمومی 39
ب- مسئولیت وزرا در برابر رئیس جمهور 39
بند سه: تعدیل در عمل 40
۱-۵ -۱-۱ ذکر نمونه ی نظام ریاستی آمریکا 41
۱-۵-۱-۲ بررسی اجزای نظام ریاستی آمریکا 42
بند یک: قوه مجریه 42
الف- انتخاب رئیس جمهور 42
۱-اختیارات رئیس جمهور در حوزه قانونگذاری و قضایی: 43
الف) در حوزه قانونگذاری 43
ب) در امور قضایی 43
۲-اختیارات رئیس جمهور در حوزه اجرایی 44
الف) اختیار وضع آئین نامه 44
ب) ریاست سازمان اداری فدرال 44
ج) سایر اختیارات 44
بند دو: قوه مقننه 45
بند سه: روابط قوه مجریه و قوه مقننه 45
۱- نقش احزاب سیاسی و گروههای ذی نفوذ 46
مبحث ششم : نظام پارلمانی 47
مبحث هفتم: رژیم نیمه ریاستی و نیمه پارلمانی 47
۱-۷-۱ ویژگی های نظام نیمه ریاستی- نیمه پارلمانی 48

بند یک: ابعاد پارلمانی 48
بند دو: ابعاد ریاستی 50
بند سه: نظام های مختلط در دنیای عمل 51
فصل سوم : بررسی رژیم پارلمانی 52
۳-۱ تعریف پارلمانتاریسم : 53
۳-۲ تفکیک نسبی و نظام پارلمانی 54
۳-۳ مبانی نظری نظام پارلمانی : 55
بند یک: همکاری بین قوه مجریه و قوه مقننه 56
بند دوم: تعادل میان قوه مقننه و قوه مجریه 57
بند سه: دو رکنی بودن قوه مجریه 60
۳-۴ انواع نظام پارلمانی 63
الف : نظام پارلمانی دو رکنی : 63
ب : نظام پارلمانی یک رکنی : 63
۳-۵ انواع نظام های پارلمانی بر اساس ریاست کشور 64
۳-۶ انگلیس نمونه مشهور نظام پارلمانی 65
۳-۶-۱ بررسی اجزای نظام پارلمانی انگلیس 71
بند یک: پارلمان 71
بند دو: مقام سلطنت 78
بند سه: نخست وزیر و کابینه 80
بند چهار: احزاب سیاسی 82

فصل چهارم : ایجاد نظام پارلمانی در ایران 84
مبحث اول : نوع نظام فعلی ایران 85
۴-۱ -۱ تاریخچه تفکیک قوا در ایران : 85
الف ـ تفکیک قوا در دوران مشروطه : 86
ب ـ تفکیک قوا در دوران پهلوی 87
ج : تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران 88
۴-۱-۲ رهبری و تفکیک قوا 91
۴-۱-۳ نوع نظام ایران 93
مبحث دوم: قابلیت اجرای نظام پارلمانی و موانع آن در ایران 96
۴-۲-۱ ـ منشا طرح ایجاد نظام پارلمانی در ایران : 96
۴-۲-۲ دلایل و ابعاد مطرح شدن تغییر نظام سیاسی : 96
۴-۲-۳ : ملزومات و انتقادات وارده در خصوص برقرراری نظام پارلمانی در ایران : 98
۴-۲-۳-۱ حزب 98
۱ ـ مزیت های نظام حزبی: 101
۲-معایب نظام حزبی 102
۴ـ۲ـ۳ـ۲ عدم آگاهی شرکت کنندگان در همه پرسی 110
۴-۲-۳-۳ نظام پارلمانی و تضعیف جمهوریت : 111
۴-۲-۳-۴ اصلاح قانون اساسی 113
۴-۲-۳-۵ کار آمدی نظام : 116
مبحث سوم : آثار حقوقی نظام پارلمانی بر نهادهای سیاسی و حقوقی ایران 119
۳-۳-۱ مدل قابل ارائه در نظام پارلمانی ایران : 119
۳-۳-۲ ارائه الگوی متناسب با جایگاه و آرایش سیاسی مقاما ت عالی رتبه 130
الف) رهبری-رئیس جمهور-نخست وزیر 130
ب) رهبری- رئیس جمهور 138
عنوان صفحه
ج) رهبری- نخست وزیر 138
د ) رئیس جمهور- نخست وزیر 139
۳-۳-۳ ویژگی ها و خصوصیات ریاست قوه مجریه و نظام پارلمانی : 140
۳-۳-۴ مقام یا نهاد پیشنهاد کننده کاندیداهای ریاست جمهوری به مجلس
در نظام پارلمانی : 140
۳-۳-۵ اکثریت لازم و نحوه اخذ آرا 145
۳-۳-۶ تنفیذ حکم ریاست جمهوری ، استعفای رئییس جمهور و عزل وی در نظام پارلمانی: 147
۳-۳-۷ نوع قوه مجریه و ریاست کشور در نظام پارلمانی جدید : 148
۳-۳-۸ آیین نامه گذاری قوه مجریه : 149
نتیجه گیری 151
فهرست منابع و مآخذ 159