مفهـوم جبـر و اخـتیار در منظومة فکری عین القضات همـدانی با تأکید بر(تمهیدات، نامه ها، یزدان شناخت و لوایح) با محوریت کلامی و عرفانی
تعداد صفحات :23 با فرمت ورد و قابل ویرایش
چکیده
مسئلة «جبر و اختیار» یا «حریت اراده» در کنار موضوعاتی چون امامت، حسن و قبح، تشبیه و تنزیه، و ... از مفاهیم پربسامدی است که در حوزة کلام، فلسفه و عرفان اسلامی پژوهشهای وسیعی را به خود اختصاص داده است. این مسئله، از کهنترین و مناقشه آمیزترین مباحثی است که در طی اعصار، نظر متکلمان، فیلسوفان و عارفان بزرگ اسلامی را به خود جلب کرده است. لذا، نظر به اهمیت و گستردگی حوزة جبر و اختیار و همچنین وجود ابعاد ناشناخته در این زمینه، این مقاله بر آن است تا نگاه عینالقضات همدانی را دربارة مفهوم جبر و اختیار در متون منثور عرفانی فارسی در دو حوزة عاشقانه و کلامی - فلسفی بررسی کند. اما، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که در افق دید عینالقضات، آیا انسان در چنبر جبر است یا در دایرة اختیار؟
برآیند تحقیق نشان میدهد که عینالقضات در حوزة عشق، به جبر مطلق عاشقانه – عارفانه، و در حوزة کلامی – فلسفی به هرسه مسئلة «جبر»، «اختیار» و «امرٌَبینَ الاَمرَین » ملتزم است. روش پژوهش حاضر، تحلیلی-توصیفی و به شیوة کتابخانهای است.
