وضعیت ارث دیه در حقوق ایران و مصر
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 81 صفحه
چکیده
نهاد دیه از جنبه های حقوقی گوناگون قابل بررسی است. یکی از این جنبه ها موضوع ارث دیه است که از نگاه مسوولیت مدنی و نظریه عمومی تعهدات، دارای آثار مهم است. آرای فقیهان در مسایل مربوط به ارث دیه مختلف است و قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی هم نسبت به اغلب این مسایل ساکت است .ارث دیه ویژگی هایی دارد که آن را ازارث سایر اموال متمایز می سازد. در دیه اعضاء در اصل استحقاق وراث تردید وجود دارد. این امر در دیه فوت مورد تردید نیست، اما این پرسش که دیه فوت ملک وارث است یا متوفی، تعیین وارثان حق دیه، موقعیت دیه نسبت به قصاص و اینکه آیا تعهد جانی به پرداخت دیه در قتل عمدی یک تعهد تخییری است یا نه، منشا اختلاف است در این پایان نامه در پی آن هستیم تا ضمن بررسی آرای مختلف فقهی و با لحاظ حقوق وارد کنندگان زیان، زیاندیدگان، طلبکاران و وراث پاسخی مناسب برای این مسایل ارائه کنیم. از این جهت این پژوهش در سه فصل تنظیم شده است. بعد از بیان مقدمه، سوالات و فرضیات در فصل اول به بررسی مسئله ارث در حقوق ایران در هفت مبحث تعریف مفاهیم موجبات ارث شرایط قتل مانع ازارث سقط جنین ارتکاب قتل ازسوی صغیر و مجنون قتل قانونی وقانون مدنی مصر پرداخته شد. در فصل دوم دیه درحقوق ایران وبررسی آن طی پنج مبحث تعریف دیه تاریخچه و ماهیت حقوقی دیه نظام دیات در اسلام و در مصر بحث شد و در فصل سوم نیز ارث دیه در حقوق ایران و مصرکه طی شش مبحث دیه اعضاءدیه نفس دیه و شمول ترکه آن رسیدن ارث از قصاص و دیه به قاتل ارث دیه درمصر و ارث زن ازدیه مورد بررسی تطبیقی قرار گرفت. سوالات اصلی وفرعی مطرح شده براساس قوانین مرتبط موجود و نظر فقهای اهل سنت و امامیه و روایت در خصوص تفاوتها یا شباهتهای ارث دیه در حقوق ایران و مصر و ارث دیه زوجه وقاتل عمد شبه عمد خطای محض مورد بررسی قرارگرفت و نیز بحث اصلی موضوع پایان نامه با توضیح به اینکه دیه نفس در زمره دارائیهای شخصی وراث قرار نمی¬گیرد بلکه درشمار اموال متوفی محسوب شده و دعوای وراث درمطالبه دیه به قائم مقامی متوفی بحساب می آید و ابتدا دیون متوفی حال شده سپس طبق قواعد ارث بین وراث تقسیم می گردد عنوان شد و درخصوص دیه اعضا هم گفته شد درصورت اثبات وراث بر میزان واقعی خسارت قابل مطالبه وطبق قواعدعمومی ارث بین وراث تقسیم می شود البته ابهاماتی وجود دارد در بحثهای مذکور از قبیل ابراء متوفی قبل ازفوت در دیه اعضاء و نفس که کاملا به ابهامات موجود و فرضیات پاسخ داده می شود. بررسی وضعیت ارث دیه وتشریح و بیان مساله و تطبیق آن باحقوق کشورمصر یک تحقیق جدیدیست که کمتربه بررسی آن پرداخته شده است اما با وجود آیات و روایات مختلف و اجماع فقهای اهل سنت و امامیه در برخی موضوعات، و وجود قوانینی در رجوع به فتاوی معتبر فقهای اسلامی، ابهامات موجود وشباهتها و تفاوتهای وضعیت ارث دیه درحقوق دوکشورایران و مصربررسی و مشخص گردید.
روش تحقیق در پایان نامه حاضر، روش کتابخانه ای است لکن سعی شده است به بررسی و مطالعه کتابها و پایان¬نامه¬های موجود، اسناد مکتوب فارسی، آیات قرآنی، روایات مدون کشورمان و همچنین مذاهب مختلف درخصوص ارث دیه بپردازم. با اذعان بر اینکه این نوشته خالی از اشکال نبوده و در حد بضاعت اینجانب نوشته شده است .
واژگان کلیدی : قصاص، دیه، ارث، اعتبار امر قضاوت شده، اعاده دادرسی، دعوای شخصی.
چکیده 1
مقدمه 3
الف: بیان مسئله 4
ب: پرسش اصلی 6
ج: پرسشهای فرعی 6
د: فرضیه ها 6
هـ : اهداف تحقیق 7
و: پیشینه تحقیق 7
ز: روش تحقیق 8
فصل اول : ارث در حقوق ایران 9
مبحث اول : تعریف مفاهیم 10
گفتار اول: ترکه 10
گفتار دوم: ارث 11
بند اول : تعریف ارث در لغت 11
بند دوم: تعریف فقهی ارث 12
بند سوم: ارث در اصطلاح حقوق مدنی 12
بند چهارم: ارث از منظر جاهلیت 13
بند پنجم: ارث در حقوق روم 14
بند ششم: ارث در مصر قدیم 14
مبحث دوم : موجبات ارث 15
گفتار اول : سبب انتقال دارائی (موجب ارث، درمفهوم خاص) 16
گفتار دوم: شرایط تحقق ارث 17
بند اول: فوت مورّث 17
بند دوم: زنده بودن وارث حین فوت مورّث 18
بند سوم: وجود ترکه 18
بند چهارم : اثر قبول یا رد ترکه در تحقق ارث 19
مبحث سوم: شرایط قتل مانع از ارث 20
گفتار اول: عمدی بودن قتل 20
گفتار دوم: قتل تسبیبی و مباشری 20
گفتار سوم: وقوع قتل از طرف وراث 21
گفتار چهارم: نامشروع بودن قتل 21
گفتار پنجم: ارث قاتل از دیه در حقوق مصر 22
مبحث چهارم: سقط جنین 22
مبحث پنجم : ارتکاب قتل از سوی صغیر و مجنون 23
مبحث ششم : قتل قانونی 24
گفتار اول: دفاع مشروع 25
گفتاردوم: تأدیب 25
مبحث هفتم : قانون مدنی مصر 26
فصل دوم : دیه در حقوق ایران 28
مبحث اول: تعریف دیه 29
گفتار اول: دیه در لغت 29
گفتار دوم: دیه از نظر اصطلاحی 31
گفتار سوم : تعریف دیه از منظر حقوقدانان عرب 31
مبحث دوم: تاریخچه دیه 33
مبحث سوم : ماهیت حقوقی دیه 33
گفتار اول :نتایج مجازات یا خسارت بودن دیه 34
گفتار دوم: موارد اختلاف و اشتراک دیه با قواعد مسئولیت مدنی 37
بند اول: موارد اشتراک 37
بند دوم: موارد اختلاف 38
مبحث چهارم: نظام دیات در اسلام 39
مبحث پنجم : نظام دیه در مصر 39
فصل سوم : ارث دیه در حقوق ایران و مصر 41
مبحث اول: دیه اعضاء 42
گفتار اول : ماهیت دیه اعضاء 42
گفتار دوم: آیا دیه اعضاء به ارث می رسد؟ 45
گفتار سوم: تغییر در میزان خسارت 46
مبحث دوم: دیه نفس 48
گفتار اول: دیه: دارایی متوفا یا وراث؟ 48
گفتار دوم: دیه و قصاص: تعهد تخییری 55
مبحث سوم: دیه و شمول ترکه آن 59
مبحث چهارم : رسیدن ارث (از قصاص و دیه) به قاتل 61
مبحث پنجم: ارث دیه در مصر 62
مبحث ششم : ارث زن از دیه 63
گفتار اول: ارث زوجه از دیه در حقوق ایران 63
گفتار دوم: ارث زن از دیه در حقوق مصر 63
نتیجه گیری 67
منابع 72
