تاثیر تحریم بر صنعت نفت ایران
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 134 صفحه
چکیده
با توجه به اهمیت نفت در دنیای امروز و نقش انکار نشدنی آن در واردات، صادرات، درآمد دولت، ارز مورد نیاز کشورها و تاثیر آن در تمام بخش های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، تأمین با ثبات انرژی همواره یکی از مهم ترین دغدغه های دولت ها بوده است. مسئله ی انرژی که نفت و گاز شکل غالب و آن را تشکیل میدهد میتواند به عنوان یک اهرم در مناسبات سیاسی بکار رود و هرنوع اخلال در استخراج، فروش، واردات و یا صادرات نفت وگاز و یا کالاها و تکنولوژی وابسته به آن که شاید تحریم مهمترین آن میباشد، می تواند هزینه های زیاد و صدمات هنگفتی را بر دولت-های صادرکننده یا وارد کننده تحمیل کند. از کشف اولین چاه نفت در مسجد سلیمان که بیش از یک قرن از آن میگذرد تا به امروز این صنعت با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو بوده است؛ از تلاش برای ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸مرداد تا جنگ تحمیلی و تحریمها. در حال حاضر نیز بر اثر تحریم ها این صنعت با چالش های اساسی مواجه است. از تحریم خرید نفت ایران و استرداد پول نفت فروخته شده گرفته تا ممنوعیت فروش مواد خام و تکنولوژی استخراج نفت و دکلهای نفتی به ایران، و از همه مهم تر ممنوعیت سرمایه گذاری در این بخش توسط سرمایه گذار خارجی که منجر به بروز مشکلات عدیده ای در تامین بسیاری از کالاهای ضروری صنعت نفت شده است. از سوی دیگر حتی در صورت دور زدن تحریم ها، اقلام مورد نیاز مهم که گاهی از تکنولوژی روز نیز برخوردار نیستند با هزینه های بیشتر و در زمان طولانی تر در اختیار پروژه ها قرار می گیرند، که اثر بخشی مطلوب را ندارند. برای رهایی از این بحران باید در وهله ی اول با همراه شدن با دنیا در صدد رفع تحریم ها کوشید و در حال حاضر با استفاده از راه هایی برای جذب سرمایه گذار خارجی، دیپلماسی با شریکان منابع مشترک و تربیت و انتصاب مدیران کارآمد، خط سبز در پروژه های هزینه بر چند فازی صنعت نفت، تزریق گاز و آب به میدان های نفتی و چاه های نفت پیر برای استخراج بیشتر، اثر تحریم ها را کم کرد. و در نهایت باید با سرمایه گذاری در بخش های دیگر صنعتی و اقتصادی کشور وابستگی به نفت را کم کرد.
کلید واژه : تحریم – صنعت – نفت
فهرست مطالب
چکیده ۱
مقدمه ۲
۱ نفت ۶
۱-۱ ارزش نفت و وابستگی دنیا به آن ۷
۱-۱-۱ ذخایر نفتی اثبات شده ۷
۱-۱-۲ نقش خاورمیانه در تولید نفت ۸
۱-۱-۳ تامین انرژی در ایالات متحده (بزگترین تحریم کننده ی ایران ۱۰
۱-۱-۳-۱ گسترش کاوش های نفتی ۱۲
۱-۱-۳-۲ منابع تجدیدپذیر۱۲
۲ تحریم۱۴
۲-۱ تحریم اقتصادی۱۵
۲-۱-۱ تحریم های اقتصادی از جهت هدف۱۵
۲-۱-۲ ابعاد نظری تحریم۱۶
۲-۱-۳ تفاوت عمده ی تحریم ها۱۷
۲-۱-۴ ابعاد حقوقی تحریم۱۸
۲-۱-۵ تحریم در چارچوب سازمان جهانی تجارت۱۹
۲-۱-۶ انواع تحریم های اقتصادی۲۰
۲-۱-۶-۱ تحریم یک طرفه ۲۱
۲-۱-۶-۲ تحریم چند جانبه۲۱
۲-۱-۶-۳ تحریم توسط شورای امنیت۲۲
۲-۱-۷ هزینه های تحریم۲۳
۲-۱-۸ اثر بخشی تحریم۲۴
۲-۲ تحریم های اعمال شده علیه ایران ۲۷
۲-۲-۱ تحریم های سازمان ملل۲۷
۲-۲-۱-۱ اثرات تحریم های سازمان ملل۲۷
۲-۲-۱-۱-۱ اثر بر بخش اقتصادی۲۸
۲-۲-۱-۱-۱-۱ اثر بر بخش صنعت۲۸
۲-۲-۱-۱-۱-۲ اثر بر بخش کشاورزی۳۰
۲-۲-۱-۱-۱-۳ اثر بر بخش مالی۳۰
۲-۲-۱-۱-۱-۴ اثر بر بخش خدمات۳۰
۲-۲-۱-۱-۱-۵ اثر بر بخش بازرگانی۳۱
۲-۲-۱-۱-۲ اثر بر متغیرهای کلان اقتصادی۳۲
۲-۲-۱-۱-۲-۱ تورم ۳۲
۲-۲-۱-۱-۲-۲ بیکاری ۳۳
۲-۲-۱-۱-۲-۳ سرمایه-گذاری ۳۳
۲-۲-۱-۱-۲-۴ رشد اقتصادی ۳۳
۲-۲-۱-۱-۲-۵ حجم تجاری و تراز بازرگانی ۳۴
۲-۲-۱-۱-۲-۶ نرخ ارز و ذخایر ارزی ۳۴
۲-۲-۱-۱-۳ اثرات کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت ۳۴
۲-۲-۱-۱-۳-۱ اثرات کوتاه مدت ۳۴
۲-۲-۱-۱-۳-۲ اثرات میان مدت ۳۵
۲-۲-۱-۱-۳-۳ اثرات بلند مدت ۳۵
۲-۲-۲ تحریم¬های کشورهای مختلف علیه ایران ۳۵
۳ بخش صنعت نفت ۳۸
۳-۱ نحوه ی توزیع و پخش فرآورده های نفتی از ابتدای پیدایش نفت ایران ۳۸
۳-۲ تاریخچه ی توزیع و پخش نفت و فرآورده¬های نفتی ۳۸
۳-۲-۱ دوره ی فعالیت "شرکت نفت انگلیس / پرشیا" 1287تا ۱۳۱۲ ه.ش ۱۹۰۸ تا ۱۹۳۳ م ۳۸
۳-۲-۲ دوره ی فعالیت از سال ۱۳۱۲ هـ . ش.(۱۹۳۳ میلادی) تا نهضت ملی شدن صنعت نفت ۳۹
۳-۲-۳ دوره ی بعد از خلع ید از "شرکت نفت انگلیس و ایران" و نهضت ملی شدن صنعت نفت ۴۰
۳-۳ تاسیس و تکامل "شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ۴۱
۳-۴ مروری بر جایگاه صنعت نفت در اقتصاد ایران ۴۳
۳-۴-۱ جایگاه نفت در واردات ۴۵
۳-۴-۲ میزان سهم صادرات نفت در عرضه ی ارز مورد نیاز کشور ۴۶
۳-۴-۳ نقش نفت بر درآمد دولت ۴۷
۳-۴-۳-۱ رانت ۴۹
۳-۴-۳-۲ دولت رانتیر و ویژگی‌های آن ۴۹
۳-۴-۳-۳ رانتریسم ۵۱
۳-۴-۳-۴ تأثیرات و پیامدهای رانت ۵۱
۳-۴-۳-۴-۱ تأثیرات آن بر ساخت دولت ۵۱
۳-۴-۳-۴-۱-۱ افزایش استقلال دولت از جامعه ۵۱
۳-۴-۳-۴-۱-۲ بی‌نیازی دولت از ایجاد دموکراسی و مانع گذاشتن در مسیر توسعه ی سیاسی ۵۲
۳-۴-۳-۴-۱-۳ تضعیف توان استخراجی و باز توزیعی دولت ۵۲
۳-۴-۳-۴-۱-۴ تبدیل شدن دولت به توزیع کننده ی رانت ۵۳
۳-۴-۳-۴-۲ تأثیرات آن بر اقتصاد ۵۳
۳-۴-۳-۴-۲-۱ رشد روحیه ی رانتیری در اقتصاد و جامعه ۵۳
۳-۴-۳-۴-۲-۲ اقتصاد مصرفی ۵۴
۳-۴-۳-۴-۲-۳ گسترش بخش عمومی اقتصاد ۵۴
۳-۴-۳-۴-۲-۴ اخلال در برنامه‌های توسعه ی اقتصادی ۵۵
۳-۴-۳-۴-۳ تأثیرات آن بر اجتماع ۵۵
۳-۴-۳-۴-۳-۱ تضعیف گروه های اجتماعی ۵۵
۳-۴-۳-۴-۳-۲ رشد بوروکراسی ۵۶
۳-۴-۳-۵ دولت شبه رانتیر ۵۷
۳-۴-۳-۶ ایران دولتی رانتیر ۵۷
۳-۵ مشکلات پیش رو ۵۸
۳-۵-۱ تاثیرات تحریم بر صنعت نفت ایران ۶۲
۳-۵-۱-۱ افزایش ریسک سرمایه سرمایه گذاری ۶۲
۳-۵-۱-۲ سابقه¬ی تاریخی سرمایه‌گذاری خارجی در ایران ۶۳
۳-۵-۱-۲-۱ دوره ی اول ( قبل از ۱۳۱۰) 63
۳-۵-۱-۲-۲ دوره ی دوم (۱۳۳۵ – 1310) 64
۳-۵-۱-۲-۳ دوره ی سوم (۱۳۵۷- ۱۳۳۵) 65
۳-۵-۱-۲-۴ دوره ی چهارم (۱۳۷۲-۱۳۵۷) 65
۳-۵-۱-۲-۵ دوره ی پنجم ( بعد از ۱۳۷۲) ۶۶
۳-۵-۱-۳ عوامل متعدد عدم جذب سرمایه¬گذاری خارجی ۶۷
۳-۵-۱-۳-۱ عوامل خارجی ۶۷
۳-۵-۱-۳-۲ عوامل داخلی۶۸
۳-۵-۲ چاه های پیر۶۹
۳-۵-۳ میادین مشترک۷۰
۳-۵-۳-۱ میادین مشترک با عراق ۷۲
۳-۵-۳-۲ میادین مشترک با عربستان۷۴
۳-۵-۳-۳ میادین مشترک با امارات۷۵
۳-۵-۳-۴ میادین مشترک با کویت و عمان۷۷
۳-۵-۳-۵ بزرگترین میدان گازی جهان، مشترک بین ایران و قطر۷۸
۳-۵-۴ مشکلات تامین دکل¬های نفتی۸۰
۳-۵-۴-۱ دکل¬های چینی آری یا خیر؟! ۸۲
۳-۵-۴-۲ افزایش تعرفه¬ی واردات دکل چینی توسط دولت۸۴
۳-۵-۵ مشکلات فروش نفت۸۷
۳-۵-۶ قانون داماتو۹۰
۳-۵-۷ معضل بنزین ۹۱
۳-۵-۸ مشکلات صنعت نفت در دریای خزر۹۳
۳-۵-۹ مسدود کردن حساب بانک¬های ایران۹۶
۳-۶ راه¬کارهای کلی مقابله با تحریم۹۷
۳-۶-۱ همگرایی با همسایگان درتدوین رژیم حقوقی برای استفاده ازمخازن مشترک۹۸
۳-۶-۲ سرمایه¬گذاری در بخش استخراج و پالایش نفت۹۹
۳-۶-۳ تزریق گاز و آب به میدان¬های نفتی۱۰۰
۳-۶-۴ ترتیب و انتصاب مدیران کارآمد۱۰۴
۳-۶-۵ تعریف خط سبز در پروژه¬های هزینه بر چند فازی صنعت نفت۱۰۵
۳-۶-۶ شدت انرژی۱۰۵
۳-۶-۷ مثالی عینی داخلی و برای مقابله با تحریم۱۰۶
نتیجه¬گیری۱۱۷
