امکان مطالبه خسارت معنوی به قائم مقامی زیان دیده بعد از فوت او با تأکید بر رویه قضائی
نوع فایل: word
تعداد صفحات : 121 صفحه
چکیده
عدالت و انصاف اقتضاء می کند که هیچ خسارتی بدون جبران نماند . در مورد خسارات مادی ، امکان مطالبه آن محرز و شرایط و چگونگی جبران آن کاملاً مشخص است . اما در مورد خسارت معنوی و اینکه آیا حق مطالبه خسارت معنوی قابل انتقال به ورثه به عنوان قائم مقام متوفی هست یا خیر ، بحث است و با توجه به اینکه در این مورد اختلاف نظر وجود دارد و رویه ثابت و مشخصی تا کنون برای آن تعیین نشده است نگارنده را بر این می دارد تا به دیدگاههای مختلف در این زمینه پرداخته تا به نتیجه مناسبی برسیم . همانطور که نظامهای حقوقی مختلف از جمله نظام حقوقی رومی ژرمنی و کامن لو امکان مطالبه خسارت معنوی را پذیرفته اند ، حقوق ایران نیز با الهام از فقه امامیه این امکان را پذیرفته است . با توجه به اینکه در مورد حق اقامه دعوای وراث به قائم مقامی از متوفی برای مطالبه خسارات ، خصوصاً خسارت معنوی تردیدهایی وجود دارد به نظر می رسد وراث علاوه بر مطالبه خسارات مالی وارد بر متوفی ، می توانند خسارات معنوی ( بخش سرمایه معنوی ) وارد بر او را نیز مطالبه کنند . به طور کلی اقامه دعوای جبران خسارت معنوی از حقوق زیاندیده است و در صورت فوت او این حق برای وراث و قائم مقام قانونی او متصور است . با توجه به عدالت و منطق حقوق که هیچ زیانی نباید بدون جبران باقی بماند ، همه زیاندیدگان باید حق اقامه دعوا داشته باشند ولی واقع بینی و نگرشی تحققی این موضوع را تعدیل می کند . بازماندگان ممکن است به اقامه دعوای شخصی علیه عامل زیان بپردازند . آنها در دعاوی شخصی این ادعا را دارند که به علت فوت متوفی متحمل خسارت اعم از مالی و معنوی شده اند . به نظر می رسد که هر کس بتواند ورود چنین خسارتی را اثبات کند ، می تواند جبران آن را بخواهد . در مورد خویشان نزدیک مانند همسر و پدر و مادر و اولاد ، نسبت زیاندیده و متوفی اماره بر وجود چنین زیانی است و آنان را تا حدودی بی نیاز از اقامه دلیل می کند . ولی در مورد سایر افراد که ادعا می کنند از این بابت دچار خسارت معنوی شده اند اقامه دلیل الزامی است . چراکه پذیرفتن این ادعا از هرکسی و بدون هیچ دلیلی باعث فراوانی دادرسی ها در دادگاهها خواهد شد . بازماندگان علاوه بر دعوای شخصی ممکن است به قائم مقامی نیز طرح دعوی کنند به این دلیل که وراث در واقع ادامه دهنده شخصیت متوفی هستند و به همین جهت می توانند حقوقی را که مربوط به شخصیت و دارایی اوست را اجرا کنند .
کلمات کلیدی : خسارت معنوی – قائم مقام – زیان دیده – رویه قضائی
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
بیان مسأله 3
سؤالات و فرضیه های تحقیق 4
اهداف تحقیق 5
پیشینه تحقیق 6
روش کار و تحقیق 7
سازماندهی تحقیق ۷
فصل اول : منشأ اعتبار مطالبه ، شیوه های جبران و نحوه ارزیابی خسارت معنوی ۹
گفتار اول : منشأ اعتبار مطالبه خسارت معنوی 10
۱ – 1 : منشأ اعتبار مطالبه خسارت معنوی در فقه و حقوق ایران 11
۱ – ۲ : دیدگاههای مختلف در مورد امکان مطالبه خسارت معنوی 31
گفتار دوم : شیوه های جبران خسارت معنوی 40
۲ – 1 – نگاهی کلی به روشهای جبران خسارت معنوی 40
۲ – 2 – روش جبران خسارت معنوی در لطمه های روحی و اعتبار اجتماعی 45
2 – 3 – پول به عنوان جبران مناسبی برای خسارات معنوی 46
گفتار سوم : نحوه ارزیابی خسارات معنوی 55
۳ – 1 – تفاوت تألم پذیری افراد و تأثیر آن در ارزیابی خسارت معنوی 55
۳ – 2 – ملاک ارزیابی خسارت در فرض تعدد اسباب ۵۷
۳ – 3 – ارزیابی و تقویم خسارت معنوی ناشی از آسیبهای جسمی ۵۹
فصل دوم : قلمرو قائم مقامی و شرایط دعوی درخسارت معنوی 63
گفتار اول : قلمرو قائم مقامی در مطالبه خسارت معنوی ۶۴
1 – 1 : خسارت معنوی ناشی از زیان شخصی و مستقیم به قائم مقام 65
1 – 2 : فرضهای مطالبه خسارت معنوی توسط وراث و بازماندگان 72
1 -2 – 1 – مطالبه خسارت معنوی وارده قبل از فوت زیاندیده 72
۱ – ۲ – 1 – 1 – نظریه عدم امکان انتقال حق مطالبه خسارت معنوی به ورثه 72
۱ – ۲ – 1 – 2 – نظریه انتقال حق مطالبه ورثه در صورت مطالبه زیان دیده قبل از فوت ۷۴
1 – 2 – 1 – 3 – نظریه امکان انتقال حق مطالبه به ورثه 77
۱ – 2– 2 – دعوای مطالبه خسارت معنوی ناشی از فوت مجنی علیه از ناحیه وراث 80
۱– 2 – 3 – مطالبه خسارت معنوی ناشی از جرح منجر به فوت مجنی علیه از ناحیه وراث و به عنوان قائم مقام او 81
۱ – 2 – 4 – مطالبه جبران خسارت معنوی ناشی از نفس فوت مجنی علیه 83
۱ – 3 : ایراد خسارت معنوی به جمع نامحصور و روش مطالبه آن 84
گفتار دوم : شرایط دعوای خسارت معنوی 89
2 – 1 – ماهیت دعوی خسارت معنوی 89
2 – 2 – شرایط خسارت معنوی قابل مطالبه 90
۲ – 3 : شرایط و نحوه مطالبه خسارت معنوی در دعوی کیفری 97
۲ – 4 – شرایط و نحوه مطالبه خسارت معنوی در آئین دادرسی مدنی 99
نتیجه گیری ۱۰۳
پیشنهادها ۱۰۵
فهرست منابع ۱۰۷
چکیده انگلیسی ۱۱۲
