حق سکوت متهم در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی و منطقه ای

مطالعه تطبیقی حق سکوت متهم در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی و منطقه ای

نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 113 صفحه

رعایت حقوق متهمین در جریان دادرسی از ملزومات اجرای عدالت قضایی است و این اصل در قوانین ملی و بین المللی تجلی یافته است؛ لذا حقوق دفاعی متهم در مراحل مختلف رسیدگی به یک اتهام، در مقرره های بین المللی از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و در عرصه داخلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تضمین شده است. با این وجود در قوانین عادی اقدامات لازم و موثری در جهت تحقق بخشیدن به این دسته از حقوق صورت نگرفته است. یک جنبه از این حقوق، حق سکوت متهم درمراحل تعقیب، تحقیق و دادرسی است. حق سکوت متهم موافق اصول بشر و ثمره اصل برائت است. هر مقامی اعم از قضایی و انتظامی نباید متهم را مجبور به اقرار به مجرمیت یا اقرار به عمل نکرده، نماید یا او را مجبور کند علیه خود دروغ بگوید. اصل ۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت به ممنوعیت اخذ اقرار از طریق توسل به اکراه و اجبار اشاره کرده است. ضمن آن که سکوت متهم را نمی توان دلیل بر صحت واقعه یا تایید آن تلقی کرد. چرا که اگر سکوت متهم را به زیان او تفسیر کنیم، خود به خود حق سکوت را از او سلب کرده ایم.
اگر چه در قانون آیین دادرسی کیفری ایران مصوب سال۱۳۹۲ ، هیچ مقرره صریحی در خصوص داشتن حق سکوت متهم دیده نمی شود، اما از ماده ۱۹۷ قانون مذکور به صورت تلویحی این حق برای متهم استخراج می گردد. در اسناد فرا ملی نیز حق سکوت متهم موضوعی است که تحقیق حاضر بر آن است که تکلیف یا عدم تکلیف مقامات قضایی و محدوده آن در آگاه کردن متهم مبنی بر ساکت ماندن در مقابل اتهامات مشخص گردد.
واژگان کلیدی: حق سکوت، حقوق متهم، اصل برائت، حقوق ایران، اسناد فرا ملی و منطقه ای.

فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
۱- بیان مساله 5
۲- اهمیت و ضرورت تحقیق 6
۳-ادبیات تحقیق 6
۴- اهداف تحقیق 8
۴-۱- اهداف آرمانی 8
۴-۲- اهداف ویژه 8
۴-۳- اهداف کاربردی 8
۵- سوالات تحقیق 9
۶- فرضیه های تحقیق 9
۷- روش تحقیق 9
۸- سازماندهی تحقیق 10
فصل اول:کلیات و مفاهیم و خاستگاه حق سکوت 11
۱-۱ واژه شناسی تعریف حق سکوت 12
۱-۱-۱-تعریف حق 12
۱-۱-۲ . تعریف سکوت 12
۱-۱-۳ تعریف حق سکوت متهم 12
۱-۱-۴ مفهوم حق سکوت متهم 13
۱-۱-۵ مفهوم عدالت 18
۱-۲ تاریخچه حق سکوت متهم 18
۱-۳ خاستگاه حقوق متهم در اندیشه اسلامی 19
۱-۳-۱ اصول حاکم بر سیستم دادرسی امام علی (ع) 20
۱-۳-۲ اصل تساوی افراد در برابر قانون 20
۱-۳-۳ اصل تساوی افراد در برابر دادگاه 20
۱-۳-۴ اصل علنی بودن دادرسی‌ها 20
۱-۳-۵ اصل حق دفاع متهم از خود 20
۱-۳-۶ اصل جواز پذیرش وکیل در دعاوی 21
۱-۳-۷ اصل برائت 21
۱-۳-۸ اصل ضرورت جبران خسارت وارده بر متهم 21
۱-۳-۹ صدور قرار تأمین متناسب با وضعیت متهم (ضمان و کفالت) 21
۱-۳-۱۰ احترام به حیثیت ذاتی افراد 22
۱-۳-۱۱ دادرسی فوری و بـدون تأخیر 22
۱-۳-۱۲اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها 22
۱-۳-۱۳ اصل منع شکنجه در اخذ اقرار 22
۱-۴اصول کلی حاکم بر حق سکوت متهم 23
۱-۴-۱ اصل برائت 23
۱- ۴-۲ اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها 25
۱-۵ مبنای حق سکوت 27
۱-۵-۱ مبانی قانونی حق سکوت متهم 29
۱-۵-۲ مبانی اخلاقی و شرعی حق سکوت متهم 29
۱-۶ قلمرو حق سکوت متهم 30
۱-۷ آثار حق سکوت متهم 31
۱-۸ تفسیر سکوت 32
فصل دوم : مبانی فقهی حق سکوت متهم 33
۲-۱ حق سکوت متهم در جرایم واجد جنبه حق الله 34
۲-۱-۱- لزوم رعایت حق سکوت متهم از سوی مقام قضایی 34
۲-۱-۲ حکم تکلیفی متهم درباره سکوت 37
۲-۱-۳ اثر وضعی سکوت متهم 39
۲-۲ حق سکوت متهم در جرایم واحد جنبه حق الناس 40
۲-۲-۱ لزوم رعایت حق سکوت متهم از سوی مقام قضایی 40
۲-۲-۲- حکم تکلیفی متهم درباره سکوت 44
۲-۲-۳- اثر وضعی سکوت متهم 45
فصل سوم : جایگاه حق سکوت متهم در قوانین موضوعه ایران و اسناد بین المللی 46
۳-۱ حقوق متهم در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران 47
۳-۱-۱ حقوق متهم در مرحله کشف جرم 50
۳-۱-۲ حقوق متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی 51
۳-۱-۲-۱ اصل برائت 52
۳-۱-۲-۲ منع شکنجه 52
۳-۱-۳ حقوق متهم در مرحله تعقیب جرم 55
۳-۱-۴ حقوق متهم در مرحله دادرسی 56
۳-۱-۵ حقوق متهم پس از مرحله دادرسی یا اجرای مجازات 58
۳-۲جایگاه حق سکوت متهم در اسناد بین المللی 59
۳-۲-۱اعلامیه جهانی حقوق بشر 60
۳-۲-۲میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی 63
۳-۲-۳ اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی 70
۳-۳ حق سکوت متهم در قوانین داخلی برخی از کشورهای منتخب 77
۳-۳-۱ حق سکوت متهم در امریکا 77
۳-۳-۲ حق سکوت متهم در کانادا 79
۳-۳-۳ حق سکوت متهم در انگلستان 80
۳-۳-۴ حق سکوت متهم در استرالیا 83
۳-۳-۵ حق سکوت متهم در فرانسه 86
۳-۳-۶ حق سکوت متهم در کویت 86
۳-۳-۷ حق سکوت متهم در مصر 87
نتیجه گیری 88
منابع و مآخذ 91