بررسی قرارداد اختیار معامله در نظام حقوقی ایران

پایان نامه بررسی قرارداد اختیار معامله در نظام حقوقی ایران
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 192 صفحه 

چکیده
قرارداد اختیار معامله یکی از انواع ابزارهای مالی محسوب می شود که به تازگی در بازار سرمایه کشور ایران وارد شده است ، قرارداد اختیار معامله توافقی است که موضوع آن انتقال حق خرید یا فروش کالای معین با قیمت و تاریخی معلوم در قبال دریافت وجه به شخص دیگر است این قرارداد مشابه برخی از نهادهای حقوق تجارت و مدنی در ایران می باشد اما باتمامی آنها متفاوت است در سایر نهادهای فوق بحث قیمت اختیار وجود ندارد . قرارداد اختیار معامله در بند ۱۱ماده ۱ قانون جدید بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر ماده سال ۱۳۸۴ به شکل صریح وارد شده است اما تعریفی از آن توسط قانون گذار ارائه نشده و بحث از ماهیت حقوقی این قرارداد نیز مسکوت مانده است به همین سبب در این راستا سعی شده تا مفهوم قرارداد اختیار معامله ، اوصاف ، ماهیت و آثارحقوقی این قرارداد را مورد توجه قراردهیم که به نظر می رسد مناسب تر این باشد که اوراق اختیار معامله به جهت ماهیتی در زمره عقد صلح قرار گیرد. در پایان نیز این قرارداد را با انواع ابزارهای مشتقه مالی از جمله قراردادهای آتی خاص، قراردادهای آتی و قرارداد های معاوضه مقایسه می نمائیم تا سبب آشنایی بیشتر با این قرارداد و در نهایت توسعه هر چه بیشتر بازار سرمایه گردد.
واژگان کلیدی : ابزارهای مشتقه مالی ، قرارداد اختیار معامله ، قراردادهای آتی خاص ، قراردادهای آتی ، قراردادهای معاوضه
فهرست مطالب
چکیده ۱
مقدمه: ۲
دلیل اهمیت قرارداد اختیار معامله: ۳
ضرورت انجام تحقیق: ۳
علت انتخاب موضوع: ۴
مسئله اساسی تحقیق : ۴
سؤالات پژوهش : ۵
فرضیات تحقیق: ۵
روش انجام تحقیق: ۶
پیشینه تحقیق: ۶
ساختار کلی مطالب : ۷
فصل اول
مفهوم و ماهیت قرارداد اختیار معامله
مبحث اول: تاریخچه ۱۰
گفتار اول: تاریخچه در جهان. ۱۰
بند اول: تعریف و تاریخچه ای از بورس اوراق بهادار ۱۱
الف: تعریف بورس اوراق بهادار ۱۱
ب: تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان. ۱۲
بند دوم: تعریف و تاریخچه ای از اوراق مشتقه ۱۳
الف: تعریف اوراق مشتقه ۱۳
ب: تاریخچه اوراق مشتقه در جهان. ۱۵
بند سوم: تعریف و تاریخچه از قرارداد اختیار معامله ۱۶
الف: تعریف قرارداد اختیار معامله ۱۶
ب: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در جهان. ۱۶
گفتار دوم: تاریخچه در ایران. ۱۷
بند اول: تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران. ۱۷
الف: دوره نخست (۱۳۵۷ – 1346) 17
ب: دوره دوم (۱۳۶۷ – 1358) 18
ج: دوره سوم ۱۳۸۳ – 1368. 18
د: دوره چهارم از سال ۱۳۸۴ تاکنون. ۱۸
بند دوم : تاریخچه اوراق مشتقه در ایران. ۱۸
بند سوم: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در ایران. ۱۹
مبحث دوم: مفهوم قرارداد اختیار معامله ۱۹
گفتار اول : تعریف لغوی و اصطلاحی از قرارداد اختیار معامله ۲۰
بنداول: تعریف لغوی قرار اختیار معامله ۲۰
بنددوم: تعریف اصطلاحی قرارداد اختیار معامله ۲۰
الف: تعاریف مختلف از قرارداد اختیار معامله ۲۱
ب: قرارداد اختیار معامله در تعریف نهایی. ۲۳
گفتار دوم: ابزارهای مالی قابل معامله در دو بورس اوراق بهادار تهران. ۲۵
بند اول: انواع ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران. ۲۶
الف: سهام عادی. ۲۶
ب: حق تقدم خرید سهام ۲۶
ج: اوراق مشارکت.. ۲۶
د: اوراق آتی سهام ۲۷
ه: اوراق اختیار فروش تبعی. ۲۷
بند دوم: اوراق اختیار فروش تبعی در بازار سرمایه ایران. ۲۷
الف: اصطلاحات مهم. ۲۸
ب: سازوکار اوراق اختیار فروش تبعی. ۳۱
ج: فرآیند اعمال « اوراق اختیار فروش تبعی » 31
مبحث سوم: ماهیت حقوقی قرارداد اختیار معامله ۳۳
گفتار اول: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع. ۳۴
بنداول: موضوع عقد بیع از دیدگاه فقه ۳۴
بند دوم: موضوع عقد بیع از دیدگاه حقوق. ۳۵
بند سوم: بیع اربون و قرارداد اختیار معامله ۳۶
بندچهارم: بیع خیاری و قرارداد اختیار معامله ۳۷
گفتار دوم: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع ، وکالت و قولنامه ۳۷
بنداول: قرارداد اختیار معامله مصداق قرارداد بیمه ۳۸
الف: اصول حاکم بر قرارداد بیمه ۳۸
ب: موضوع قرارداد بیمه ۳۹
ج: اشتراک و افتراق قرارداد بیمه با اختیار معامله ۴۰
بند دوم: قرارداد اختیار معامله و عقد وکالت.. ۴۱
بند سوم: قرارداد اختیار معامله و قولنامه ۴۲
گفتار سوم: قرارداد اختیار معامله به عنوان مصداق عقد صلح. ۴۳
بند اول: تعریف عقد صلح. ۴۴
بند دوم: ویزگی های عقد صلح. ۴۵
الف: صلح ابتدایی. ۴۵
ب: استقلال عقد صلح. ۴۵
ج: گستره موضوع عقد صلح. ۴۵
بند سوم: صلح اختیار معامله در بازار اولیه ۴۶
بند چهارم: صلح اختیار معامله در بازار ثانویه ۴۷
بند پنجم: قابل صلح بودن اختیار خرید و فروش.. ۴۸
مبحث چهارم: اوصاف ، ارکان و اقسام قرارداد اختیار معامله ۴۸
گفتار اول: اوصاف قرارداد اختیار معامله ۴۹
بند اول: لازم ۵۰
بند دوم: منجز. ۵۲
بندسوم: معاوضی. ۵۴
بند چهارم: عهدی. ۵۶
بند پنجم: فوری. ۵۷
بند ششم: آزاد ارشادی یا تحمیلی (حسب مورد) ۵۸
بند هفتم: قطعی. ۵۹
بند هشتم: رضایی یا تشریفاتی (حسب مورد) ۶۰
بند نهم: مغابنی. ۶۰
گفتار دوم: ارکان قرارداد اختیار معامله ۶۱
بند اول: اختیار ۶۱
بند دوم: حق شرط. ۶۱
بندسوم: دارایی تضمین شده ۶۲
بندچهارم: قیمت توافقی یا قیمت اعمال. ۶۲
بند پنجم: سر رسید یا تاریخ انقضاء ۶۳
گفتار سوم: مزایا و معایب قرارداد اختیار معامله ۶۴
بند اول : مزایای قرارداد اختیار معامله ۶۴
الف: مدیریت خطر. ۶۴
ب: انعطاف پذیری. ۶۵
ج: معطل نکردن سرمایه ۶۵
د: افزایش کارایی بازار ۶۵
ه: نتایج عملیاتی. ۶۶
بند دوم : معایب قرارداد اختیار معامله ۶۶
الف: پیچیدگی و دشواری. ۶۶
ب: توسعه اقتصاد کاغذی. ۶۷
گفتار چهارم: اقسام قراردادهای اختیار معامله ۶۷
بند اول: به اعتبار نوع حق مورد انتقال. ۶۸
الف: قرارداد اختیار خرید. ۶۸
ب: قرارداد اختیار فروش.. ۶۸
بند دوم: به اعتبار ارزش قرارداد ۷۰
الف: اختیار معامله با ارزش.. ۷۰
ب: اختیار معامله به ارزش.. ۷۱
ج: اختیار معامله بی ارزش.. ۷۱
بندسوم: به اعتبار سر رسید. ۷۱
بند چهارم: به اعتبار نوع عرضه در بازار ۷۲
الف: بازار اولیه اختیار معامله ۷۳
ب: بازار ثانویه ۷۳
بند پنجم: به اعتبار نوع بازار ۷۴
بند ششم: به اعتبار مال موضوع قرارداد نهایی (دارایی پایه) ۷۴
الف: قرارداد اختیار معامله سهام ۷۵
ب: اختیار معامله شاخص سهام ۷۵
ج: اختیار معامله قراردادهای آتی. ۷۶
د: اختیار معامله ارز ۷۸
فصل دوم
نهادهای مشابه قرارداد اختیار معامله و مقایسه آن با انواع ابزارهای مشتقه مالی
مبحث اول: نهادهای مشابه قرارداد اختیار معامله ۸۲
گفتار اول: نهادهای موجود در حقوق تجارت.. ۸۳
بنداول: حق تقدم ۸۳
بنددوم: اوراق قرضه قابل تبدیل. ۸۵
بند سوم: اوراق مشارکت.. ۸۶
گفتار دوم: نهادهای موجود در حقوق مدنی. ۸۷
بند اول: قرارداد موجد حق سرقفلی. ۸۷
بند دوم: قرارداد تعهد یک جانبه به فروش یا خرید. ۸۹
بند سوم: قرارداد اجاره به شرط تملیک.. ۹۱
بندچهارم: قرارداد تعهد به حفظ ایجاب.. ۹۲
مبحث دوم: شناخت قراردادهای آتی و مقایسه آن با قرارداد اختیار معامله ۹۴
گفتار اول: تعریف ، تاریخچه و خصوصیات قرارداد های آتی. ۹۶
بند اول: تعریف.. ۹۶
الف: تعریف لغوی. ۹۷
ب: تعریف اصطلاحی. ۹۸
بند دوم: اصطلاحات رایج در خصوص قراردادهای آتی. ۹۸
بند سوم: کاربرد قراردادهای آتی. ۹۹
گفتار دوم: تاریخچه و انواع قراردادهای آتی. ۱۰۰
بند اول: تاریخچه قراردادهای آتی در جهان. ۱۰۱
بند دوم: تاریخچه قراردادهای اتی در ایران. ۱۰۱
بند سوم: انواع قراردادهای آتی. ۱۰۲
الف: قرارداد آتی ارز ۱۰۲
ب: قراردادهای آتی شاخص سهام ۱۰۳
ج: قرارداد آتی سهام ۱۰۳
د: قرارداد آتی نرخ بهره ۱۰۴
گفتار سوم: ماهیت قراردادهای آتی و شاخص سهام ۱۰۴
بند اول: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی خاص… ۱۰۵
الف: قراردادهای آتی مصداق بیع نسیه به نسیه ۱۰۵
ب: قراردادهای آتی مصداق بیع العربون ( بیعانه) ۱۰۶
ج: قرارداد آتی مصداق التزام برای معامله ای در آینده ۱۰۶
بند دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی. ۱۰۷
الف: بیع نسیه به نسیه مصداق ماهیت قراردادهای آتی. ۱۰۷
ب: بیع العربون و قرارداد آتی. ۱۰۷
ج: تصحیح قرارداد آتی از راه عقد صلح. ۱۰۸
بند سوم: ماهیت حقوقی قراردادهای آتی شاخص سهام ۱۰۸
گفتار چهارم: مقایسه قرارداد های آتی و قرارداد اختیار معامله ۱۰۹
بند اول: مقایسه قرارداد آتی خاص و آتی. ۱۰۹
بند دوم: مقایسه قراردادهای آتی و اختیار معامله ۱۱۰
مبحث سوم: قراردادهای معاوضه و مقایسه آن با قراردادهای آتی. ۱۱۲
گفتار اول: تعریف ، تاریخچه و انواع قراردادهای معاوضه ۱۱۳
بند اول: تعریف لغوی قرارداد معاوضه ۱۱۴
بند دوم: تعریف اصطلاحی قرارداد معاوضه ۱۱۴
بند سوم: تاریخچه پیدایش قراردادهای معاوضه ۱۱۵
بند چهارم: کاربرد قراردادهای معاوضه ۱۱۶
بند پنجم: اجزای تشکیل دهنده قراردادهای سوآپ و انواع آن. ۱۱۶
الف: اجزای تشکیل دهنده قراردادهای سوآپ.. ۱۱۶
ب: انواع قرارداد های سوآپ.. ۱۱۸
گفتار دوم: ماهیت حقوقی قراردادهای سوآپ.. ۱۲۰
بند اول: مقایسه تهاتر با سوآپ.. ۱۲۱
بند دوم: مقایسه عقد معاوضه درحقوق مدنی با سوآپ در بورس.. ۱۲۱
بند سوم: مقایسه جعاله با سوآپ.. ۱۲۲
بند چهارم: مقایسه حق العمل کاری و سوآپ.. ۱۲۲
گفتار سوم: مقایسه قراردادهای سوآپ با قرارداد آتی و اختیار معامله ۱۲۳
بند اول: مقایسه قراردادهای سوآپ با قراردادهای آتی. ۱۲۳
بند دوم: مقایسه قراردادهای سوآپ با قرارداد اختیار معامله ۱۲۴
فصل سوم
شرایط اساسی اعتبار قرارداد اختیار معامله
مبحث اول: شرایط لازم برای اعتبار قرارداد اختیار معامله ۱۲۷
گفتار اول: قصد و اراده طرفین قرارداد ۱۲۸
بنداول: شرایط تاثیر قصد. ۱۲۸
الف: شرایط ایجاب و قبول. ۱۲۸
بند دوم: موانع تاثیر قصد. ۱۳۱
الف: موانع قانونی. ۱۳۱
ب: موانع شخصی ( اشتباهات ) ۱۳۳
گفتار دوم: اهلیت طرفین قرارداد ۱۳۶
بند اول: اهلیت قانونی. ۱۳۶
بند دوم: اهلیت تصرف ( اختیار تصرف ) ۱۳۸
الف: ورشکستگان. ۱۳۸
ب: کاگزاران و معامله گران. ۱۳۹
گفتار سوم: موضوع قرارداد اختیار معامله ۱۴۲
بند اول: ماهیت موضوع قرارداد اختیار معامله ۱۴۲
الف: تحلیل موضوع قرارداد در بازار اولیه ۱۴۳
ب: تحلیل موضوع قرارداد در بازار ثانویه ۱۴۵
بند دوم: شرایط موضوع قرارداد اختیار معامله ۱۴۶
الف: مالیت داشتن. ۱۴۷
ب: معلوم و معین بودن. ۱۴۸
ج: مشروع بودن. ۱۴۹
د: مقدور بودن. ۱۵۱
ه: مشروعیت جهت قرارداد ۱۵۲
مبحث دوم: روابط طرفین قرارداد اختیار معامله ۱۵۳
گفتار اول: روابط طرفین قرارداد اختیار خرید. ۱۵۳
بند اول: قبل از اعمال اختیار خرید و انقضای مهلت قرارداد ۱۵۳
بند دوم: بعد از اعمال اختیار خرید. ۱۵۴
بند سوم: بعد از انقضای مهلت اختیار ۱۵۴
گفتار دوم: روابط طرفین اختیار فروش.. ۱۵۴
بند اول: روابط طرفین اختیار فروش قبل از اعمال اختیار فروش و انقضای مهلت قرارداد ۱۵۵
بند دوم: بعد از اعمال اختیار فروش.. ۱۵۵
بند سوم: بعد از انقضای مهلت اختیار فروش.. ۱۵۵
مبحث سوم: ضمانت اجرای قرارداد اختیار معامله ۱۵۶
گفتار اول: ضمانت اجرا در بازار بورس.. ۱۵۷
بند اول: حساب ودیعه ۱۵۷
بند دوم: شرکت پایاپای بورس( شرکت تسویه حساب) ۱۵۹
گفتار دوم: ضمانت اجرا در بازارهای خارج از بورس.. ۱۶۱
بند اول: دریافت عین معین. ۱۶۲
بنددوم: دریافت عین کلی. ۱۶۳
بند سوم: معامله معارض با قرارداد اختیار خرید. ۱۶۴
الف: نظریه صحت معامله معارض… ۱۶۵
ب: نظریه عدم نفوذ معامله معرض… ۱۶۶
ج: نظریه بطلان معامله معارض… ۱۶۹
بند چهارم: معامله معارض با قرارداد اختیار فروش.. ۱۷۱
مبحث چهارم: خاتمه قرارداد اختیار معامله ۱۷۱
گفتار اول : ایفاء تعهد از طریق تحویل دارایی پایه ۱۷۲
گفتار دوم : تبدیل تعهد از طریق تسویه نقدی. ۱۷۴
بند اول: تغییر موضوع قرارداد ازکالا به پول. ۱۷۴
بند دوم: تغییر موضوع دین به پول نقد. ۱۷۵
بند سوم: تبدیل تعهد از طریق تهاتر. ۱۷۵
بندچهارم: تبدیل تعهد عوض اسقاط حق. ۱۷۶
گفتار سوم: تهاتر از طریق معامله معکوس.. ۱۷۶
گفتار چهارم: پایان یافتن زمان قرارداد ۱۷۸
گفتار پنجم: سایر روشهای خاتمه قرارداد اختیار معامله ۱۷۸
بند اول : وجود شرط فسخ. ۱۷۹
بند دوم: وجود عقد معلق. ۱۷۹
بند سوم: اعسار ۱۷۹
بند چهارم: تلف مال. ۱۷۹
بندپنجم: فوت.. ۱۷۹
فصل چهارم
نتایج و پیشنهادات
مبحث اول: نتایج. ۱۸۱
گفتار اول: نتایج فصل اول. ۱۸۲
گفتار دوم: نتایج فصل دوم ۱۸۵
بند الف: شرایط اعتبار قرارداد اختیار معامله ۱۸۵
گفتار سوم: نتایج فصل سوم ۱۸۶
مبحث دوم: پیشنهادات.. ۱۸۸
گفتار اول: پیشنهادات فصل اول. ۱۸۸
گفتار دوم: پیشنهادات فصل دوم ۱۸۸
گفتار سوم: پیشنهادات فصل سوم ۱۸۹
فهرست منابع. ۱۹۱