حمایت حقوقی و قضائی از معلولان در نظام حقوقی ایران

حمایت حقوقی و قضائی از معلولان در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت
نوع فایل: Word و (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 221 صفحه

چکیده
حمایت حقوقی و قضائی از افراد معلول اشاره به حقوق افراد معلول در بهره‌مند شدن از تمامی امکانات قانونی و قضائی، باتوجه به نوع و شدت معلولیت، بدون هیچ‌گونه تبعیض، برای دست‌یابی به عدالت، به شکل مستقیم و غیرمستقیم، دارد.
معلولیت از دید تاریخی برای جوامع به عنوان یک چالش به حساب می‌آمده است و همواره سیاست‌ها و رفتار‌ها با این اقشار، بسته به دوره‌ها و سلایق اصحاب قدرت متغیر بوده است، امروزه نهاد‌های بین‌المللی و اعلامیه حقوق بشر و کنوانسیون حمایت از افراد معلول فضای قبلی را تغییر داده و اکثر کشورها تحت تاثیر این کنوانسیون‌ها تغییراتی را در رویکرد‌های خود ایجاد کرده‌اند.‌
در این پژوهش، ماهیت حقوق افراد معلول از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و قوانین حمایتی از افراد معلول، با تکیه بر کنوانسیون‌ حمایت از افراد معلول و اعلامیه حقوق بشر و در راستای آن، نوع اثرگذاری قوانین فوق بر سیاست‌ها و قوانین داخلی مدنظر قرار گرفته است.منابع مورد بررسی در این پایان‌نامه شامل کنوانسیون‌های حقوق بشر، کنوانسیون حمایت از افراد معلول(سی. آر. پی. دی)، قانون مجازات اسلامی، آیین دادرسی کیفری و مدنی و در نهایت قانون جامع حمایت از افراد معلول که به عنوان اصلی‌ترین قانون در جهت حمایت از افراد معلول در سال ۸۳ مورد تصویب قرار گرفته است، خواهند بود. در این پایان‌نامه بررسی حمایت حقوقی- قضائی مد‌نظر بوده و همواره اهداف مشخص تحقیق شامل بررسی نزدیکی سیاست‌های تقنینی کنوانسیون سی. ار. پی. دی و ایران در مورد حمایت حقوقی و قضایی از معلولان و بررسی اثرگذاری سیاست‌های تقنینی کنوانسیون‌های سی. ار. پی. دی بر ایران در مورد حمایت حقوقی و قضایی از معلولان می‌باشد. عمده موانع سیاست‌های حمایتی کنوانسیون، به عدم شفافیت برخی قوانین و عدم الزام‌آور بودن آن می‌باشد، این درحالی است که عامل ناکامی سیاست‌ها و قوانین داخلی، به دلیل عدم شناسایی افراد معلول، در تمامی قوانین و به دنبال آن، عدم تدوین قوانین و بکارگیری سیاست‌های نظامند و یکپارچه با استفاده از تمامی منابع جامعه می‌باشد.رویکردهای تحلیلی در این پایان‌نامه، مقایسه مقررات کنوانسیون حمایت از افراد معلول با قوانین حمایتی و بررسی خلاء‌ها، انطباق‌ها و نوع تاثیر‌پذیری قوانین داخلی از کنوانسیون‌های حمایت از افراد معلول می‌باشد.نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌های تقنینی ایران در حمایت حقوقی و قضائی از افراد معلول، انطباقی با کنوانسیون بین‌المللی حمایت از افراد معلول و اعلامیه جهانی حقوق بشر ندارد، رویکرد سیاست‎‌های حمایتی ایران بر مبنای روش‌های سنتی و به شکل جسته و گریخته می‌باشد، این در حالی است که کنوانسیون روال‌های سنتی و مدرن را به شکل همزمان در قالب یک سیاست هدفمند و یکپارچه عرضه کرده است.
کلید واژه‌ها: حمایت حقوقی و قضائی، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت، سی. ار. پی. دی، اعلامیه جهانی حقوق بشر، قانون جامع حمایت از افراد معلول، معلولان، حقوق بشر و. .

فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 3
‌أ-بیان مسئله۳
‌ب-سؤالات تحقیق۸
‌ج-فرضیه‏های تحقیق 8
‌د-پیشینه تحقیق ۸
۱- تحقیقات داخلی 8
۲- تحقیقات خارجی 12
ه- اهمیت و ضرورت تحقیق 13
‌و-اهداف تحقیق ۱۵
‌ز-روش تحقیق ۱۶
‌ح-محدوده زمانی و مکانی تحقیق 17
‌ط-ساماندهی تحقیق 17
بخش اول: کلیات و مفاهیم 18
فصل اول- تعاریف و مفاهیم 18
مبحث اول- تعاریف 18
گفتار اول- تعریف معلول و معلولیت 19
بند اول- انواع معلولیت‌ها: 22
‌أ-معلولیت‌های جسمی 23
‌ب-معلولیت ذهنی(حسی) 23
‌ج-معلولیت اجتماعی 24
بند دوم- تعاریف مرتبط با معلولیت 26
‌أ-توان‌بخشی ۲۶
‌ب-برابر سازی فرصت‌ها.. 27
‌ج-توان‌بخشی مبتنی بر جامعه 27
‌د-خشونت 27
‌ه-اهلیت جزائی 27
‌و-مسئولیت کیفری 28
‌ز-فرایند دادرسی 28
‌ح-جرم و یا سوءاستفاده 28
‌ط-جرم در رابطه با معلولیت 30
‌ی-حمایت حقوقی از افراد معلول 30
‌ک-حمایت قضائی از افراد معلول 31
‌گفتار دوم- ابهامات حقوقی معلولان 31
مبحث دوم- ماهیت حقوق معلولان و تغییر نگرش‌ها 33
گفتار اول- تاریخچه نقض حقوق معلولان 34
گفتار دوم-ماهیت حقوق ذاتی معلولان 37
فصل دوم- خاستگاه حمایت حقوقی و قضائی از معلولان 43
مبحث اول- حقوق معلولان در نظام‌های دادرسی 47
گفتار اول- اصول حاکم بر جریان یک دادرسی عادلانه در مرحله پیش از محاکمه 48
بند اول- اصول ناظر بر تأمین آزادی متهم 49
بند دوم- حق رهایی از بازداشت غیرقانونی و خودسرانه 53
‌أ-معیارهای بین‌المللی ناظر بر حق رهایی از بازداشت غیرقانونی و خودسرانه ۵۴
‌ب-معیارهای داخلی ناظر بر حق رهایی از بازداشت غیرقانونی و خودسرانه ۵۹
بند سوم – حق برقراری ارتباط با خارج از محیط بازداشت 64
‌أ-ارزیابی مقررات بین‌المللی در زمینه حق برقراری ارتباط ۶۵
‌ب-ارزیابی مقررات داخلی در زمینه حق برقراری ارتباط ۶۹
بند چهارم-ممنوعیت شکنجه و حق برخورداری از رفتار و شرایط انسانی در طول بازداشت پیش از محاکمه 71
‌أ-ممنوعیت شکنجه و رفتار ظالمانه، ضد انسانی یا تحقیر‌آمیز در قوانین بین‌المللی ۷۳
ب-حق برخورداری از شرایط و رفتار انسانی در طول بازداشت: 77
بند پنجم- ضرورت پایان یافتن تحقیقات مقدماتی و شروع رسیدگی در مهلت معقول 80
گفتار دوم- اصول حاکم بر جریان یک دادرسی عادلانه در مرحله دادرسی 82
بند اول- اصل حق برائت متهم 93
بند دوم- حق حضور متهم و رسیدگی حضوری 97
‌أ-حق متهم بر حضور فوری در برابر مقام قضایی ۱۰۰
‌ب-تکلبف یا اختیاری بودن حضور متهم برای آخرین دفاع ۱۰۴
مبحث دوم- وضعیت حمایت حقوقی وقضائی از افراد معلول در ایران 112
گفتار اول- وضعیت حمایت حقوقی از افراد معلول 113
گفتاردوم –حمایت قضائی از افراد معلول 115
بند اول- قیمومت افراد معلول 116
بند دوم – تعیین وکیل برای معلولان 116
بند سوم- نمایندگی معلولان بی‌سرپرست در دادگاه 117
بند چهارم- رسیدگی به درخواست حمایت معلولان 117
بخش‌دوم:حمایت‌های حقوقی و قضائی ازمعلولان 119
فصل اول- حمایت حقوقی از افراد معلول 121
مبحث اول- بررسی گرایش سیاستهای حمایتی حقوقی 123
گفتار اول – بررسی گرایش سیاست‌های حمایتی حقوقی کنوانسیون سی.آر.پی.دی 124
گفتار دوم – بررسی گرایش سیاست‌های حمایتی حقوقی معلولان در ایران 130
مبحث دوم- بررسی جامعیت قوانین حمایتی حقوقی از افراد معلول 135
گفتار اول- بررسی جامعیت قوانین حمایتی حقوقی از افراد معلول در کنوانسیون سی.آر.پی.دی 136
بند اول-کارایی کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت 136
بند دوم- ابعاد گسترده 138
بند سوم- قابلیت اجرا 141
بند چهارم- ویژگی‌های پیشگیرانه و حفاظتی 144
گفتار دوم- بررسی جامعیت قوانین حمایتی حقوقی از افراد معلول در ایران 146
بند اول-کارایی قوانین حمایت از افراد دارای معلولیت در ایران 147
بند دوم- ابعاد گسترده 149
بند سوم- قابلیت اجرا 150
بند چهارم- ویژگی‌های پیشگیرانه و حفاظتی 152
مبحث سوم- بررسی نوع اثرپذیری قوانین حمایتی حقوقی ایران از کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت 155
گفتار اول-اثر پذیری حقوق داخلی از کنوانسیون افراد دارای معلولیت از جنبه حفاظت حقوقی 157
گفتار دوم-اثر پذیری حقوق داخلی از کنوانسیون افراد دارای معلولیت از جنبه حمایت حقوقی 158
فصل دوم- حمایت قضائی از افراد معلول 160
مبحث اول- بررسی گرایش سیاست‌های حمایتی قضائی 167
گفتار اول – بررسی گرایش سیاست‌های حمایتی قضائی کنوانسیون سی.آر.پی.دی 168
گفتار دوم – بررسی گرایش سیاست‌های حمایتی قضائی ایران 175
مبحث دوم – بررسی جنبه‌های حمایت قضائی کنوانسیون سی.آر.پی.دی 181
گفتار اول- آموزش و توانمند‌سازی افراد معلول 182
گفتار دوم- تسهیل دسترسی 183
گفتار سوم- آموزش کارکنان 186
گفتار چهارم- حضور موثر در تمامی مراحل تحقیقات مقدماتی و دادرسی 189
گفتار پنجم – حفاظت از افراد معلول 190
مبحث سوم – بررسی جنبه‌ها و اثرپذیری سیاست‌های حمایت قضائی از معلولان، در ایران 193
گفتار اول- جنبه ساختاری 194
گفتار دوم- جنبه رویه‌ای 197
گفتار سوم- جنبه نگرشی: 200
گفتار چهارم- ویژگی قوانین 202
نتیجه 206
پیشنهادها 211
فهرست منابع و مآخذ 213