کار تحقیقی بررسی عقود اکراهی و آثار آن در حقوق ایران
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 42 صفحه
چکیده
تحلیل مساله اکراه عناصر و شرایط تحقق آن و چگونگی تاثیر آن بر عنصر قصد یا رضا از مباحثی است که از دیرباز مورد مطالعه فقهاء و حقوقدانان قرار داشته است مقاله حاضر ابتدا به طور مختصر به مفهوم اکراه و شرایط لازم برای تحقق آن پرداخته و سپس بدون ورود به این حوزه ها تنها به بررسی اثر اکراه در اعمال حقوقی و به طور خاص عقدبیع به عنوان مهمترین عقد از عقود عین می پردازد صحت بطلان و عدم نفوذ سه احتمالی است که در مورد بیع مکره قابل تصور است در میان حقوقدانان احتمال اول طرفدار ندارد اغلب حقوقدانان بیع مکره را غیر نافذ می دانند که با اعلام رضایت بعدی مکره (تنفیذ) به عقدی صحیح و کامل تبدیل می شود چرا که به اعتقاد آنان اکراه از عیوب رضا بوده و به عبارتی شخص مکره فاقد رضا است . در مورد زمان تربت اثار بربیع مکره نیز می توان با استناد به وحدت ملاک این عقد با عقد فضولی معتقد بو که پس از تنفیذ عقد آثار عقد صحیح از لحظه انعقاد قرارداد بر آن متربت می شود این دیدگاه که به نظریه کشف معروف بوده و در برابر نظریه نقل قراردارد .در قانون مدنی ایران مورد پذیرش واقع شده است . در همه نظام‌های حقوقی اکراه در کنار اشتباه و فریب به عنوان عامل معیوب کننده قصد ظاهر می‌شود. شخصی که تحت تاثیر اکراه در وضعیتی قرار می‌گیرد که به حق از اینکه خودش یا یکی از نزدیکان او از حیثیت جانی یا مالی یا حیثیتی در معرض خطری قریب الوقوع و جدی قرار بگیرد، می‌تواند از قراردادی که جهت رفع این خطر منعقد کرده است، رها شود.در قانون مدنی ایران موضوع تهدید برای تحقق اکراه به جان، مال، آبروی تهدید شونده یا خویشاوندان نزدیک او محدود شده است. مطالب ماده ۲۰۲ ق.م :« اکراه به اعمالی حاصل می‌شود که مؤثر در شخص با شعوری بوده و او را نسبت به جان یا مال یا آبروی خود تهدید کند به نحوی که عادتاً قابل تحمل نباشد. در مورد اعمال اکراه‌آمیز سن و شخصیت و اخلاق، مرد یا زن بودن شخص باید در نظر گرفته شود». ماده ۲۰۴ ق.م :« تهدید طرف معامله در نفس یا جان یا آبروی اقوام نزدیک او از قبیل زوج و زوجه و آباء و اولاد موجب اکراه است. در مورد این ماده تشخیص نزدیکی درجه برای مؤثر بودن اکراه بسته به نظر عرف است».از آنجا که رضای طرفین شرط نفوذ عقد است، بنابراین عقد باید در صورت فقدان رضای یکی از طرفین، غیرنافذ باشد. عقد غیرنافذ باطل نیست بلکه عقد صحیحی است که به علت راضی نبودن یکی از طرف‌ها به انعقاد آن، آثار قانونی عقد در آن جریان ندارد. عقد غیرنافذ در عالم حقوق، موجود اعتباری ناقصی چون یک اسکلت بی‌روح است که هر گاه نقص آن با تنفیذ بعدی طرف ناراضی یعنی با اعلام رضای او پس از انشای عقد برطرف شود، عقد نافذ و کامل می‌شود و آثار قانونی آن جریان پیدا می‌کند و اگر شخص ناراضی عدم رضایت خود را بعداً اعلام کند آن موجود ناقص اعتباری هم نابود می‌شود.شخص ناراضی تحت تاثیر تهدید مؤثر و غیرمجاز مبادرت به تشکیل عقد می‌کند. این تهدید را در اصطلاح حقوقی اکراه و طرفی را که در اثر اکراه عقد انشا می‌کند مکره (به صیغه اسم مفعول) و تهدید کننده را مکره (به صیغه اسم فاعل) و عقد را عقد اکراهی و این حالت را در مکره، اصطلاحاً اکره می‌گویند.
کلید واژه : عقد و قرارداد ، رضا ، اکراه ، مکره ، تهدید ، غیر نافذ ، باطل ، قانون و مقررات
فهرست مطالب
چکیده أ
مقدمه 1
فصل اول : کلیات
۱-۱- طرح مساله 4
۱-۲- قاعده اکراه 5
۱-۲-۱- اکراه در کتاب و سنت 6
۱-۲-۲- اکراه در فقه اسلامى 6
۱-۲-۳- اکرار در قانون مدنی 7
فصل دوم بررسی آثار و شرایط لازم اکراه در عقد و قرارداد 9
۲-۱- بررسی تفکیک قرارداد باطل و قرارداد غیرنافذ 10
۲-۲- وضع معامله‌ی توأم با اکراه 11
۲-۳- اقسام اکراه 11
۲-۳-۱- اکراه مادی 12
۲-۴-۲- عنصر معنوی 13
۲-۵- شرایط تاثیر‌گذاری اکراه 14
۲-۵-۳- اکراه کننده باید قادر به عملی کردن تهدید خود باشد: 14
۲-۵-۴- فوت مکره (شخص اکراه شده) قبل از اجازه یا رد قرارداد اکراهی 15
۲-۷- شرایط لازم برای تحقق اکراه 16
۲-۸- تهدید نامشروع 16
۲-۸-۱- موضوع تهدید 19
۲-۸-۲- تناسب بین مورد تهدید و معامله 20
۲-۱۰- آثار و احکام اکراه 22
۲-۱۰-۱- عدم نفوذ قرارداد اکراهی 22
۲-۱۰-۲- اثر اجازة مکره 23
۲-۱۱- مقایسه ی اکراه و اضطرار 25
۲-۱۱-۱- وجوه اشتراک اکراه و اضطرار 25
۲-۱۱-۲- وجوه افتراق اکراه و اضطرار 26
۲-۱۲- صحت ، بطلان یا عدم نفوذ عقد مکره 27
۲-۱۳- مکره فاقد قصد است یا رضا 29
۲-۱۴- رضای متاخر کاشف است یا ناقل 34
نتیجه گیری 36
منابع و ماخذ 38
