نقد و بررسی آیات امامت در تفسیر کشاف

پایان نامه نقد و بررسی آیات امامت در تفسیر کشاف
نوع فایل: Word و قابل ویرایش

چکیده
عالمان شیعه معتقدند امامت و ولایت از اصول دین، و دنباله رو نبوت پیامبر اکرم بوده وامام علی  نیز خلیفه بلافصل بعد از پیامبر اکرممیباشد و بر این مطلب آیات و روایات فراوانی دلالت میکند. اما عالمان اهل سنت امام علی را به عنوان خلیفه بلا فصل بعد از نبی اکرم نمیدانند .یکی از این عالمان که جایگاه علمی خاصی در میان اهل سنت دارد ابوالقاسم محمود زمخشری است. در این پایان نامه قصد داریم، عوامل عدم پذیرش عالمان اهل سنت به خصوص زمخشری بر این مدعا را با بررسی آیات ولایت)ولایت، تبلیغ، مباهله، اطاعت، امامت، صادقین، تطهیر) مورد توجه قرار دهیم.
تفسیر کشاف زمخشری از نوع تفسیر ادبی است ، که در آن به توضیح واژه های قرآن ، بیان نکات دستوری و شرح مختصر آیات پرداخته شده است و در آن بحث روایی و یا استدلال علمی به ندرت یافت می شود. شیوه ی معتزله همیشه بر مبنای طرح مسائل علمی و ارائه ی استدلالهای عقلی بوده است ، اما بر خلاف انتظار در تفسیر کشاف اثر قابل توجیهی از طرح مباحث علمی و استدلالی یافت نمی شود. هدف از بررسی تفسیر کشاف ، نقد و تحلیل نظرات زمخشری در مورد آیات امامت و ولایت است. از دستاوردهای این تحقیق اشاره به نظرات مفسرین اهل سنت خصوصا زمخشری باب آیات امامت در قرآن و اثبات فضیلت امامت ائمه  بطور عام و امام امیرالمومنین  بطور خاص از طریق نقد این نظرات بوسیله اقوال مفسرین امامیه به خصوص علامه طباطبایی است.هدف از این مقایسه تطبیقی، بیان تفسیر صحیح آیات مهم و کلیدی امامت و ایجاد فضای علمی جهت تحقیق و بررسی هر چه بیشتر مخاطبان بوده است.
واژگان کلیدی: امامت، ولایت، اطاعت، تبلیغ، کشّاف، زمخشری.


فهرست مطالب
مقدمه 1
فصل اول مفاهیم،کلیات 4
گفتار اول : کلیات 5
تعریف مسأله 3
پیشینه ی تحقیق 3
جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق در چیست ؟ 3
ضرورت تحقیق 3
هدف تحقیق 3
سئوالات تحقیق 3
سئوال اصلی 3
سئوالات فرعی 3
فرضیه ها 3
روش انجام تحقیق 3
گفتار دوم : مفاهیم و اصطلاحات 9
تصویر کلی شیعه و اهل سنت از امامت 3
تعریف لغوی امامت 3
تعریف اصطلاحی امامت 3
تعاریف امامت از دیدگاه اهل سنت: 3
تعاریف امامت از دیدگاه شیعه 3
مفهوم ولایت 3
زندگینامه مؤلف تفسیر کشاف 3
سبک تفسیری زمخشری 3
مکتب تفسیری معتزله 3
ویژگیهای تفسیر اعتزالی 3
فصل دوم آیات امامت عامّه 22
پیش در آمد 23
گفتار اول: آیه صالح المؤمنین، تحریم/۴ 24
الف- نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر دیدگاه مفسرین اهل سنت 3
نظر زمخشری 3
نظر آلوسی در تفسیر روح المعانی 3
نظر ابن کثیر در تفسیر القرآن العظیم 3
نظر سیوطی در تفسیر الدرّ المنثور 3
ب) تبیین آیه از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر علامه بحرانی در البرهان 3
نظر علامه حویزی در تفسیر نورالثقلین 3
نظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان 3
جمع‌بندی 32
گفتار دوم: آیه صادقین (توبه/۱۱۹) 33
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر دیدگاه مفسرین اهل سنّت 3
نظر زمخشری 3
نظر سیوطی در الدرّ المنثور 3
نظر قرطبی در تفسیر القرطبی 3
نظر فخر رازی در تفسیر الکبیر 3
ب) تبیین آیه صادقین از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر علامه بحرانی در البرهان 3
نظر علامه حویزی در النورالثقلین 3
نظر علامه طباطبائی در المیزان 3
جمع بندی 41
گفتار سوم: آیه مباهله، آل عمران/۶۱ 44
نظر زمخشری 3
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر نظرات مفسرین اهل سنت 3
نظر فخر رازی در تفسیر کبیر 3
نکاتی در نقد نظر فخر رازی 3
نظر شیخ آلوسی در روح المعانی 3
نظر سیوطی در الدرّ المنثور 3
ب) تبیین آیه از دیدگاه مفسرین شیعه 50
نظر علامه بحرانی در تفسیر البرهان 3
نظر علامه حویزی در تفسیر نورالثقلین 3
نظر علامه طباطبایی در المیزان 3
جمع بندی 55
گفتار چهارم: آیه تطهیر احزاب/۳۳ 58
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر دیدگاه مفسرین اهل سنت 3
نظر زمخشری: 3
نظر نیشابوری در غرائب القرآن و رغائب الفرقان 3
نظر ابن کثیر در تفسیر القرآن العظیم 3
نظر آلوسی در روح المعانی 3
نقد سخن آلوسی 3
ب) تبیین آیه از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر علامه حویزی در نورالثقلین 3
نظر علامه بحرانی در البرهان 3
نظر علامه طباطبایی در المیزان 3
اهل بیت چه کسانی هستند؟ 3
نقد اقوال مفسرین اهل سنت 3
شأن نزول آیه از دیدگاه علامه طباطبایی 3
پاسخ به یک شبهه مهم در مورد شأن نزول آیه 3
واژه شناسی «رجس» و حمل آیه بر عصمت اهل بیت 3
جمع بندی 73
فصل سوم آیات امامت خاصّه 75
پیش در آمد 76
گفتار اول: آیه تبلیغ: مائده/۶۷ 76
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری با بررسی نگرش مفسرین اهل سنت 3
نظر زمخشری: 3
نظر آلوسی در تفسیر روح المعانی 3
نظر رشید رضا در تفسیر المنار 3
نقد و بررسی نظرات زمخشری، آلوسی و رشیدرضا 3
نظر سیوطی در الدرّ المنثور 3
ب) تبیین آیه تبلیغ از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر فیض کاشانی در تفسیرالصافی 3
نظر شیخ طوسی در تفسیر التبیان 3
نظر علامه طباطبائی در المیزان 3
پاسخ به اشکالات اهل سنت در مورد شأن نزول آیه 3
تعریف قاعده سیاق و نقش آن 3
اعتبار مشروط قاعده سیاق 3
ماجرا غدیر در دیگر کتب اهل سنت 3
جمع بندی 102
گفتار دوم: آیه ولایت آیه ۵۵ سوره مبارکه مائده 103
نظر زمخشری 3
سبب نزول آیه ولایت 3
معنایابی واژگان آیه ولایت 3
معنایابی لفظ «ولی» از دیدگاه اهل لغت 3
معنایابی رکوع و نقش جمله «و هم راکعون» 3
الف) نقد و بررسی نظر زمخشری و سایر مفسرین اهل سنت 3
نظر مراغی در تفسیر المراغی 3
نظر علامه واحدی در تفسیر البسیط 3
نظر آلوسی در روح المعانی 3
ب) تبیین آیه ولایت از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر علامه طبرسی در مجمع البیان 3
نظر فیض کاشانی در تفسیر الصافی 3
نظر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان 3
جمع بندی 124
گفتار سوم: آیه اطاعت، نساء/۵۹ 126
نظر زمخشری: 3
نکات تفسیری آیه اطاعت 3
اول: شأن نزول آیه اطاعت 3
دوم: معنایابی واژه «اولی الأمر» از نظر لغت‌نویسان 3
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر نظرات مفسرین اهل سنت 3
نظر طبری در تفسیر جامع البیان فی تفسیر القرآن 3
نظر رشید رضا در تفسیر المنار 3
نظر قرطبی در کتاب الجامع لأحکام القرآن 3
ب) تبیین آیه از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر شیخ طوسی در تفسیر التبیان 3
نظر ابوالفتوح رازی در تفسیر روح الجِنان و روض الجَنان 3
نظر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان 3
نقد نظرات: زمخشری، طبری، رشیدرضا 3
نقد و بررسی قول زمخشری در واژه «اولوالأمر» 3
اول: تناقض دلالی اخبار 3
دوم: نبود امتیاز عصمت در والیان و حاکمان 3
جمع بندی 142
گفتار چهارم: آیه امامت بقره/۱۲۴ 144
نظر زمخشری: 3
معنایابی واژگان آیه امامت 146
واژه «ابتلا» 3
واژه «امام» در آیه شریفه 3
واژه «الظالمین» 3
الف) نقد و بررسی دیدگاه زمخشری و سایر نظرات مفسرین اهل سنت 3
نظر ابن عاشور در تفسیر التحریر و التنویر 3
نظر ناصرالدین البیضاوی در تفسیر بیضاوی 3
ب) تبیین آیه امامت از دیدگاه مفسرین شیعه 3
نظر علامه طبرسی در تفسیر مجمع البیان 3
نظر علامه حویزی در نورالثقلین 3
نظر علامه طباطبایی در المیزان 3
جمع بندی 159
نتیجه گیری 161
منابع و مآخذ: 163