معنا و معنویت رنگ و نور در آثار پنج نگارگر شاخص با تأکید بر مضامین عرفانی و مذهبی

پایان نامه معنا و معنویت رنگ و نور در آثار پنج نگارگر شاخص با تأکید بر مضامین عرفانی و مذهبی
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 219 صفحه

چکیده
هدف از این پژوهش، شناخت مؤلّفه‌های نور و رنگ در نگارگری معاصر ایران و آسیب‌شناسی مؤلّفه‌های هنر نگارگری در تأمل و تأثیرپذیری از هنر غرب، به ویژه در بکارگیری عنصر نور و رنگ است.در این زمینه، آثار پنج نگارگر برجسته: حسین بهزاد، محمود فرشچیان، محمدباقر آقامیری، مجید مهرگان و اردشیر مجرد تاکستانی مورد بررسی قرار داده شد.این پژوهش به لحاظ هدف بنیادی و ابزارهای مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات علاوه بر مطالعۀ اسنادی، مصاحبه با چند تن از نگارگران مذکور می‌باشد.
با استفاده از مطالعۀ اسنادی، ابتدا جایگاه نور و رنگ در اسلام، ادبیات، عرفان و نگارگری ایران مورد بررسی قرار گرفت. سپس به تأثیر غرب در نگارگری ایرانی- از دوران صفوی تا معاصر- اشاره شد و در انتها با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بازشناسی رنگ و نور در آثار پنج نگارگر نام‌بردهپرداخته شد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نگارگران مورد بررسی، با آگاهی و شناخت مؤلّفه‌های نور و رنگ در نگارگری ایرانی و نقاشی غربی، تأثیر مثبتی در آثارشان ایجاد کرده و باعث نوآوری‌هایی شده‌اند.
واژگان کلیدی: مناظر و مرایا، رنگ، نور، عرفان، نگارگری معاصر

فهرست مطالب
مقدمه 1
فصل اول: کلیات پژوهش 3
۱-۱ بیان مسئله 3
۱-۲ سؤال‌های اصلی 5
۱-۳ فرضیه‌ها 5
۱-۴ اهداف و کاربرد نتایج تحقیق 6
۱-۵ مروری بر ادبیات نظری و پیشینه تحقیق 7
۱-۵-۱ مقالات 7
۱-۵-۲ پایان‌نامه‌ها 10
۱-۵-۳ کتب 13
۱-۶ روش تحقیق 17
۱-۷ نمونه آماری تحقیق 18
۱-۸ محدودیت‌های تحقیق 18
فصل دوم: بررسی رنگ و نور در نگارگری اسلامی ایران 20
۲-۱ تعاریف و مبانی نظری تحقیق 21
۲-۲رنگ و نور در معارف اسلامی 27
۲-۲-۱ نور در قرآن 28
۲-۲-۲ رنگ در قرآن 32
۲-۲-۳ نور در کلام ائمه اطهار و بزرگان دین 33
۲-۲-۴ رنگ در کلام ائمه اطهار و بزرگان دین 34
۲-۳رنگ و نور در حکمت اسلامی و ادبیات ایران 39
۲-۳-۱ حکمت اسلامی و رنگ و نور از نظر حکما و عرفا 39
۲-۳-۱-۱ رنگ و نور در مکتب اشراق 42
۲-۳-۱-۲ رنگ و نور در کبرویه 47
۲-۳-۱-۳ رنگ و نور از منظر نجم رازی 53
۲-۳-۲ نور و رنگ در ادبیات اسلامی 57
۲-۴ کیفیت رنگ و جایگاه نور در نگارگری ایران 60
۲-۴-۱ اندیشه و بینش نگارگری ایرانی 61
۲-۴-۲ چگونگی کاربرد رنگ در آثار نگارگری 64
۲-۴-۳ جایگاه نور در نگارگری ایرانی _اسلامی 70
مؤلّفه‌های تحقیق 73
فصل سوم: تحولات نگارگری پس از نیمه عصر صفوی تا معاصر 74
۳-۱ تحولات غرب بر نگارگری ایران 74
۳-۱-۱ نگرش تفکرات غربی در هنر 75
۳-۱-۲ دوره صفوی 83
۳-۱-۲-۱ مقدمه‌ای از اوایل صفوی تا عصر شاه‌عباس(مکتب اصفهان) 83
۳-۱-۲-۲ دوره عصر شاه‌عباس و پیدایش مکتب اصفهان 88
۳-۱-۳ دوره افشاریه، زندیه و قاجار 97
۳-۱-۴ دوره پهلوی و ۱۰۰ سال اخیر 106
۳-۲ پیدایش مدرسه صنایع مستظرفه و تاثیرات آن در نگارگری جدید 113
۳-۲-۱ تاثیر هنری مکتب کمال‌الملک در نقاشی ایران 114
۳-۲-۲ مکتب سقاخانه و تاثیر آن بر نگارگری معاصر 116
۳-۲-۳ پیدایش حوزه جدید نگارگری و ویژگی‌های آن‌ها 117
۳-۲-۳-۱ شمدرسه قدیمه 118
۳-۲-۳-۲ هنرستان اصفهان 120
۳-۲-۳-۳ هنرمندان تهران 122
۳-۲-۳-۴ هنرمندان مشهد 124
مؤلّفه‌های تحقیق 125
فصل چهارم: بازشناسی رنگ و نور در تحلیل آثار 126
۴-۱ ویژگی رنگ و نور در آثار استاد محمود فرشچیان 126
۴-۲ ویژگی رنگ و نور در آثار استاد حسین بهزاد 143
۴-۳ ویژگی رنگ و نور در آثار استاد محمدباقر آقامیری 153
۴-۴ ویژگی رنگ و نور در آثار استاد مجید مهرگان 163
۴-۵ ویژگی رنگ و نور در آثار استاد اردشیر مجرد تاکستانی 172
مؤلّفه‌های تحقیق 181
آزمون فرضیه‌ها 182
نتیجه‌گیری 183
گزارش کار عملی 185
معرفی ابزار و مواد استفاده شده 190
منابع 191
منابع تصویر 200
پیوست –