مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل و نقل دریایی بین‌الملل تطبیقی
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 155 صفحه
چکیده
حمل و نقل دریایی کالا در حقوق بینالمللی را مقررات سه کنوانسیون عمده مختلف تنظیم می‌کند: کنوانسیون لاهه- ویزبی ۱۹۲۴، کنوانسیون هامبورگ ۱۹۸۷و کنوانسیون اخیر التصویب روتردام ۲۰۰۸٫ لذا کشورهای مختلف بسته به اینکه به کدامیک از این کنوانسیون‌ها ملحق شده باشند یا مقررات آن را وارد حقوق داخلی خود نموده باشند، حمل و نقل بینالمللی کالا از طریق دریا را بر ساختارهای متفاوتی بنا نهاده‌اند.
پایان نامه با یک رویکرد تطبیقی تلاش نموده است تا مبنا، شرایط و حدود مسئولیت متصدی در قراردادهای حمل و نقل بینالمللی دریایی کالا را با توجه به مقررات این سه کنوانسیون مطالعه نماید.
مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل در هر یک از این سه کنوانسیون، در عین اینکه بر زمینه تقصیر قرار گرفته است، متفاوت است. در خصوص مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل در مقررات لاهه و به تبع آن قانون دریایی ایران اختلاف نظر وجود دارد و اکثراً معتقدند بر فرض تقصیر استوار شده است. در حالی که مسئولیت در مقررات هامبورگ مبتنی بر فرض مسئولیت است. مقررات روتردام در عین اینکه مسئولیت را بر فرض تقصیر استوار ساخته اما تفصیلاً بار اثبات دعوی را در هر یک از مراحل اثبات ادعا به طور متعادل میان مدعی و متصدی تقسیم نموده است و لذا می‌توان گفت ساختاری نو در اختصاص بار اثبات دعوی و تعیین مبنای مسئولیت بنا نهاده است. از حیث مسئولیت متصدی و معافیتهای آن، در حالی که کنوانسیون لاهه و قانون دریایی ایران، معافیت‌ها را در ۱۷ مورد احصا نموده بودند، مقررات هامبورگ با برقراری یک قاعده کلی در تعیین مبنای مسئولیت، معافیت¬ها را به جز در مورد آتش سوزی و تلاش بری نجات جان افراد لغو نمود. اما مقررات روتردام بار دیگر به احصای موارد معافیت پرداخت و در عین حال، معافیت از تقصیر در دریانوردی و اداره کشتی را لغو نمود و بعلاوه بند خ(q) ماده ۳ کنوانسیون لاهه که یک معافیت کلی با عنوان «سایر مواردی که متصدی یا کارکنانش تقصیر نداشته باشند» و بسیار مورد انتقاد بود، در قالب نظام اختصاص بار اثبات اصلاح گردید.
همچنین در حالی که مقررات لاهه اشاره‌ای به امکان مطالبه خسارت ناشی از تأخیر در تحویل ننموده بودند و این مسأله باعث تشتت در آرای دادگاه‌ها شده بود، مقررات هامبورگ و روتردام صراحتاً آن را در ردیف خسارت¬های قابل مطالبه اعلام کردند.
واژگان کلیدی: مسئولیت مدنی، متصدی حمل و نقل، قرارداد حمل دریایی کالا، کنوانسیون لاهه- ویزبی، کنوانسیون هامبورگ، کنوانسیون روتردام.
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 3
۱ـ بیان مسأله 4
۲ـ پیشینه پژوهش 6
۳ـ سؤالات تحقیق 9
۴ـ فرضیههای تحقیق 9
۵ـ روش و چارچوب تحقیق 9
فصل اول: کلیات 11
۱ـ۱ بررسی مفاهیم 12
۱ـ۱ـ۱ مفهوم مسئولیت مدنی و اقسام آن 12
۱ـ۱ـ۱ـ۱ مسئولیت خارج از قرارداد (مسئولیت قهری) 14
۱ـ۱ـ۱ـ۲ مسئولیت قراردادی 14
۱ـ۱ـ۱ـ۲ـ۱ وجود قراردادی نافذ و معتبر 14
۱ـ۱ـ۱ـ۲ـ۲ ورود خسارت 15
۱ـ۱ـ۱ـ۲ـ۳ نقض تعهد 15
۱ـ۱ـ۱ـ۲ـ۴ رابطه سببیت 16
۱ـ۱ـ۲ مفهوم متصدی حمل و نقل دریایی 16
۱ـ۱ـ۲ـ۱ متصدی حمل و نقل قراردادی 17
۱ـ۱ـ۲ـ۲ مفهوم «متصدی حمل و نقل واقعی» و «طرف اجرا کننده دریایی» 19
۱ـ۱ـ۲ـ۳ نحوه تشخیص هویت متصدی باربری 20
۱ـ۱ـ۲ـ۴ تفاوت مفهوم متصدی حمل و نقل (کریر) و کارگزار حمل و نقل(فورواردر) 24
۱ـ۱ـ۳ مفهوم قرارداد حمل و نقل دریایی 26
۱ـ۱ـ۳ـ۱ تعریف قرارداد حمل و نقل 26
۱ـ۱ـ۳ـ۲ تمییز قرارداد حمل با قرارداد اجاره شناور 28
۱ـ۱ـ۴ اسناد حمل و نقل دریایی 28
۱ـ۱ـ۴ـ۱ تعریف بارنامه دریایی 29
۱ـ۱ـ۴ـ۲ ویژگیهای بارنامه دریایی 30
۱ـ۱ـ۴ـ۳ «سند حمل و نقل» و «سند حمل و نقل الکترونیکی» مذکور در کنوانسیون روتردام 32
۱ـ۲ منابع بینالمللی حقوق حمل و نقل دریایی 34
۱ـ۲ـ۱ کنوانسیون لاهه ۱۹۲۴ و پروتکل الحاقی کنوانسیون لاهه – ویزبی ۱۹۶۸ 34
۱ـ۲ـ۱ـ۱ تاریخچه 34
۱ـ۲ـ۱ـ۲ حیطه اعمال و استثنائات کنوانسیون لاهه- ویزبی 35
۱ـ۲ـ۲ کنوانسیون هامبورگ 36
۱ـ۲ـ۲ـ۱ تاریخچه 36
۱ـ۲ـ۲ـ۲ قلمرو اجرا 37
۱ـ۲ـ۳ کنوانسیون روتردام ۲۰۰۸ 38
۱ـ۲ـ۳ـ۱ تاریخچه 38
۱ـ۲ـ۳ـ۲ قلمرو اجرای مقررات روتردام 39
۱ـ۲ـ۳ـ۳ حیطه اعمال 42
فصل دوم: مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل دریایی و موارد معافیت از مسئولیت 45
۲ـ۱ مسئولیت متصدی حمل و نقل 46
۲ـ۱ـ۱ ماهیت تعهد ایمنی و سیستمهای مختلف مسئولیت متصدی حمل و نقل 46
۲ـ۱ـ۱ـ۱ تعهد ایمنی متصدی، به عنوان تعهدی به وسیله 47
۲ـ۱ـ۱ـ۲ تعهد ایمنی متصدی به عنوان تعهدی به نتیجه 47
۲ـ۱ـ۱ـ۳ سیستمهای مختلف در مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل 48
۲ـ۱ـ۲ مبنای مسئولیت متصدی حمل در مقررات ایران و کنوانسیونهای سه گانه 48
۲ـ۱ـ۲ـ۱ مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل در فقه، قانون مدنی و قانون تجارت ایران 48
۲ـ۱ـ۲ـ۲ مبنای مسئولیت در مقررات لاهه- ویزبی و قانون دریایی ایران 52
۲ـ۱ـ۲ـ۳ مبنای مسئولیت در مقررات هامبورگ 54
۲ـ۱ـ۲ـ۴ مبنای مسئولیت در مقررات روتردام 58
۲ـ۱ـ۲ـ۴ـ۱ دور اول اختصاص بار اثبات 58
۲ـ۱ـ۲ـ۴ـ۲ دور دوم اختصاص بار اثبات 60
۲ـ۲ موارد معافیت متصدی حمل و نقل از مسئولیت 63
۲ـ۲ـ۱ معافیت از خسارات در جریان حمل معمول کالا 64
۲ـ۲ـ۱ـ۱ مسئولیت متصدی نسبت به خسارت ناشی از عدم قابلیت دریانوردی و تقصیر در اداره کشتی 64
۲ـ۲ـ۱ـ۱ـ۱ خسارت ناشی از نقض تعهدات سه گانه ایمنی 64
۲ـ۲ـ۱ـ۱ـ۲ خسارات ناشی از تقصیر در دریانوردی و اداره امور کشتی 68
۲ـ۲ـ۱ـ۱ـ۳ اصل تعهد برتر 71
۲ـ۲ـ۱ـ۲ خسارات ناشی از آتشسوزی در کشتی 73
۲ـ۲ـ۱ـ۳ خسارت ناشی از قوه قاهره 75
۲ـ۲ـ۱ـ۴ خسارت ناشی از علل مربوط به خود کالا یا عمل فرستنده 77
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۱ تقصیر فرستنده 77
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۲ عیوب مربوط به کیفیت کالاها 79
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۳ اعتبار شروط (رزرو) در مورد کیفیت و کمیت کالا 80
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۴ نجات و مجاهدت برای نجات جان افراد و یا اموال در دریا 82
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۵ سایر عللی که ناشی از تقصیر متصدی و مأموران او نیست 84
۲ـ۲ـ۱ـ۴ـ۶ قید والسکورا 85
۲ـ۲ـ۲ معافیتهای مسئولیت متصدی نسبت به انواع خاص حمل 86
۲ـ۲ـ۲ـ۱ حمل حیوانات زنده 87
۲ـ۲ـ۲ـ۲ حمل کالا روی عرشه 88
۲ـ۲ـ۲ـ۳ حمل کالای خطرناک 92
فصل سوم: آثار مسئولیت متصدی حمل و نقل 93
۳ـ۱ شرایط و نحوه جبران خسارت 94
۳ـ۱ـ۱ زیانهای قابل جبران و روش محاسبه خسارت 94
۳ـ۱ـ۱ـ۱ زیانهای قابل جبران 94
۳ـ۱ـ۱ـ۲ روش محاسبه غرامت 98
۳ـ۱ـ۱ـ۲ـ۱ محاسبه غرامت در مورد فقدان و خسارت 98
۳ـ۱ـ۱ـ۲ـ۲ محاسبه غرامت در مورد تأخیر در تحویل کالا 101
۳ـ۱ـ۲ اصل محدودیت مسئولیت در جبران خسارت 103
۳ـ۱ـ۲ـ۱ مفهوم محدودیت مسئولیت 103
۳ـ۱ـ۲ـ۲ شرایط و میزان محدودیت مسئولیت متصدی، در کنوانسیونهای سهگانه 104
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۱ موارد و معیار محدودیت مسئولیت و زوال آن 105
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۱ـ۱ مقررات لاهه و قانون دریایی ایران و اشکالات آن 105
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۱ـ۲ راهحلها در مقررات لاهه – ویزبی 105
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۱ـ۳ موضع کنوانسیون هامبورگ 107
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۱ـ۴ موضع مقررات روتردام 108
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۲ مبلغ محدودیتها و تبدیل معیار محاسبه به ارز محلی 112
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۲ـ۱ در مقررات لاهه 112
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۲ـ۲ اصلاحات در مقررات ویزبی 113
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۲ـ۳ پروتکل ۱۹۷۹ بروکسل 113
۳ـ۱ـ۲ـ۲ـ۲ـ۴ مقررات هامبورگ و روتردام 113
۳ـ۱ـ۲ـ۳ محدودیت مسئولیت کارکنان متصدی حمل 114
۳ـ۲ اقامه دعوی جبران خسارت 117
۳ـ۲ـ۱ طرفین دعوی 117
۳ـ۲ـ۱ـ۱ خواهان دعوی 117
۳ـ۲ـ۱ـ۱ـ۱ طرح دعوی از طرف فرستنده و فرستنده اسنادی 118
۳ـ۲ـ۱ـ۱ـ۲ طرح دعوی از طرف گیرنده کالا یا دارنده ظهرنویسی 119
۳ـ۲ـ۱ـ۱ـ۳ طرح دعوی از طرف خریدار کالا 119
۳ـ۲ـ۱ـ۱ـ۴ طرح دعوی از طرف بیمه گران 120
۳ـ۲ـ۱ـ۲ خوانده دعوی 120
۳ـ۲ـ۱ـ۲ـ۱ اقامه دعوی علیه مالک کشتی 121
۳ـ۲ـ۱ـ۲ـ۲ اقامه دعوی علیه مستأجر کشتی 121
۳ـ۲ـ۱ـ۲ـ۳ اقامه دعوی علیه مالک و مستأجر 122
۳ـ۲ـ۱ـ۲ـ۵ اقامه دعوی علیه اشخاص زیر مجموعه متصدی 124
۳ـ۲ـ۲ مرور زمان طرح دعوی و دادگاه صالح برای طرح دعوی 126
۳ـ۲ـ۲ـ۱ مرور زمان 126
۳ـ۲ـ۲ـ۲ دادگاه صالح 127
نتیجهگیری و پیشنهادات 130
الف- یافتههای تحقیق 130
ب- پیشنهاد اصلاحی 134
ج- پیشنهاد زمینههایی برای تحقیقات آتی 134
فهرست منابع و مأخذ 136
چکیده انگلیسی 141
