حقوق متهم در مرحله تحقیق و تعقیب کیفری

بررسی حقوق متهم در مرحله تحقیق و تعقیب کیفری در حقوق کیفری ایران و فقه

نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 190 صفحه

چکیده
متهم فردی است که فاعل جرم تلقی شده ولی هنوز انتساب جرم به وی ثابت نگردیده است و خواه ناخواه و یا روا یا ناروا، اتهام یا اتهاماتی به او نسبت داده شده است. وظیفه نظام قضایی این است که در چنین حالتی هم به حفظ حقوق فردی و هم حقوق اجتماعی بپردازد. از آنجا که انسان موجودی است زنده به همراه حق لذا باید حقوق او نیز رعایت گردد و خصوصاً اگر به خاطر مسائلی، درشرایطی ویژه قرار گرفته و متهم به ارتکاب جرم یا جرایمی گردد اینجاست که نیاز به قوانینی احساس می شود که به خوبی بتواند حقوق متهم را تضمین کند. با مطالعة متون فقهی و حدیثی به خوبی این نکته مستفاد می گردد که در نظام دادرسی اسلامی نکات بسیار مترقی پیرامون حفظ حقوق متهم بیان گردیده است و با بررسی قانون اساسی بویژه در فصل سوم آن و دیگر قوانین که الهام بخش آنها نیز حقوق اسلامی است بحث حفظ حقوق متهم پررنگ تر می گردد. می توان برخی از تضمینات اساسی حقوق متهم را که در دادرسی اسلامی مطرح است و توسط قوانین موضوعه پذیرفته شده است این گونه برشمرد : حق داشتن وکیل مدافع و استفاده از معاضدت قضایی، اصل برائت کیفری و فرض بی گناهی متهم، حق مصونیت از دستگیری و بازداشت خودسرانه، حق سکوت، تحصیل دلیل از طرق مشروع، حق برخورداری از دادرسی منصفانه بی طرف و علنی، حق مواجهه با شهود جرم و تعدیل آنها، حق استفاده از مترجم، حق شکایت از آراء کیفری و دیگر حقوقی که رعایت و تضمین آنها همان گونه که در منابع فقهی ذکر شده و در قوانین نیز مورد تأیید قرار گرفته است لازم می باشد؛ در قسمت آیین دادرسی کیفری ما با مشکلاتی مواجه هستیم که حتی با قانون اساسی و منابع معتبر فقهی و نیز اعلامیه های منطقه ای و جهانی خیلی سازگاری ندارند و جای اصلاح این گونه قوانین و کمک به حفظ حقوق متهم خالی می باشد. در این پژوهش برآن شدیم تا حقوق متهم در مرحله تحقیق و تعقیب کیفری در حقوق کیفری ایران و فقه را بررسی نماییم.
کلید واژه ها: متهم، حقوق متهم، تعقیب، تحقیق مقدماتی، فقه، حقوق کیفری ایران.

فهرست مطالب
چکیده فارسی 1
فصل اول: کلیـات تحقیق 3
۱-۱)مقدمه 3
۱-۲)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 4
۱-۳) اهداف تحقیق 5
۱-۳-۱) هدف اصلی 5
۱-۳-۲) اهداف فرعی 5
۱-۳-۳) هدف کاربردی 5
۱-۴)پرسش های تحقیق 5
۱-۵)فرضیه های تحقیق 6
۱-۶)روش تحقیق 6
۱-۶-۱) گردآوری مطالب 6
۱-۶-۲)ابزار تحقیق 6
۱-۶-۳) روش تجزیه و تحلیل داده ها 6
۱-۶-۴)مراحل تحقیق 6
۱-۷) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها و کلید واژه ها 7
۱-۷-۱)تعاریف حقوق 7
۱-۷-۱-۱)تعریف لغوی حقوق 7
۱-۷-۱-۲)تعریف اصطلاحی واژه ی حقوق 7
۱-۷-۱-۳)ویژگی های حقوق از دیدگاه حضرت علی (ع) 7
۱-۷-۱-۴)مفهوم تحلیلی حقوق 8
۱-۷-۲)تعریف متهم 8
۱-۷-۲-۱) تعریف لغوی متهم 8
۱-۷-۲-۲) تعریف اصطلاحی متهم 8
۱-۷-۲-۳)مفهوم تحلیلی متهم 9
۱-۷-۲-۴)حقوق متهم در اعلامیه جهانی حقوق بشر 9
۱-۷-۳)تعریف شهروند 10
۱-۸) سوابق تحقیق 12
۱-۹) جنبة نوآوری و جدید بودن تحقیق 18
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق 20
۲-۱) مقدمه 20
۲-۲)ادوار حقوقی در ایران 20
۲-۳)تاریخچه حقوق شهروندی 21
۲-۳-۱) حقوق شهروندی در قرآن کریم 21
۲-۳-۲)حقوق شهروندی در حکومت نبوی 22
۲-۳-۳) حقوق شهروندی در قوانین موضوعه ایران 22
۲-۳-۴) حقوق شهروندی در اعلامیه جهانی حقوق بشر 24
۲-۳-۵) حقوق شهروندی در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی 24
۲-۳-۶) حقوق شهروندی در اعلامیه اسلامی حقوق بشر 24
۲-۳-۷)حقوق متهم در کنوانسیون ضد شکنجه و رفتار یا مجازات خشن، غیر انسانی یا تحقیر کننده 25
۲-۳-۸) کشورهای طرف کنوانسیون میثاق 25
۲-۳-۹) حقوق شهروندی در قانون اساسی ایران مصوب۱۳۲۴ 26
۲-۳-۱۰) حقوق شهروندی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران 27
۲-۳-۱۱)حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 27
۲-۳-۱۲) حقوق شهروندی در فرمان هشت ماده ای امام (ره) 33
۲-۳-۱۳) حقوق شهروندی در قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی 34
۲-۳-۱۴) سومین بخشنامه آیت الله شاهرودی ریاست محترم قوه قضاییه در خصوص رعایت حقوق شهروندی 35
۲-۴)حقوق متهم در قانون اساسی ج.ا.ا 36
۲-۵)حقوق متهم در قانون آیین دادرسی کیفری 40
۲-۶) تحلیل مفهوم حقوق دفاعی 42
۲-۶-۱)حق بودن یا حق داشتن 42
۲-۶-۲)تقسیم بندی هوفلدی از حق 42
۲-۶-۳) جایگاه حقوق دفاعی متهم در تقسیم بندی هوفلدی 43
۲-۶-۴)تعریف حقوق دفاعی متهم از منظر آیین دادرسی کیفری 44
۲-۷) بررسی مبانی حقوق دفاعی 46
۲-۷-۱)فرض بی گناهی 47
۲-۷-۱-۱)مبنای فرض بی گناهی 48
۲-۷-۱-۲)تحلیل فرض بی گناهی در فرایند دادرسی کیفری 49
۲-۷-۱-۳)حقوق دفاعی ناشی از فرض بی گناهی برای متهم 51
۲-۷-۲) دادرسی عادلانه 53
۲-۷-۳)مصلحت گرایی 54
۲-۷-۴)ضرورت واقعی: هم زیستی مسالمت آمیز 55
فصل سوم: حقوق متهم در مرحله‏ی تعقیب و تحقیقات مقدماتی‏ در نظام کیفری ایران 57
۳-۱) مقدمه 57
۳-۲)مراحل بررسی عدالت کیفری و دادرسی حقوق متهم در نظام حقوقی ج. ا. ا. 57
۳-۲-۱)حقوق متهم در مرحله کشف جرم 58
۳-۲-۲) حقوق متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی 59
۳-۲-۲-۱) جرایم نقض کننده اصول حاکم بر تحقیقات مقدماتی 62
۳-۲-۲-۲)تحلیل حمایت قانونی از رسیدگی عادلانه در تحقیقات مقدماتی 63
۳-۲-۲-۳)ضمانت اجرای کیفری رسیدگی عادلانه در تحقیقات مقدماتی 63
۳-۲-۲-۴)جرایم علیه حقوق متهم 67
۳-۲-۲-۵)حقوق متهم در مرحله پیش از محاکمه 71
۱)اصل برائت 72
۲) حق اطلاع از علت احضار و داشتن فرصت حضور 78
۳) تفهیم اتهام 78
۴)حق سکوت (امتناع ازپاسخ) 79
۵) حق برخورداری از وکیل 79
۶) ممنوعیت اغفال 80
۷) ممنوعیت شکنجه برای اخذ اقرار 80
۸)منع مداخله خودسرانه در مسکن، زندگی خصوصی، مراسلات 82
۹) صدور قرار تأمین متناسب با اتهام و وضعیت متهم 82
۱۰)لزوم تشکیل پرونده شخصیتی متهم 83
۱۱)آخرین دفاع از متهم 87
۱۲) اظهار نظر نهایی 90
۳-۲-۳)حقوق متهم در مرحله تعقیب جرم 90
۳-۳)حقوق متهم را در اعلامیه جهانی حقوق‏ بشر 93
۳-۴)حقوق قانونی متهم و دستاوردهای قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ 93
۳-۵) تقسیم و طبقه بندی جرائم کیفری، کشف جرم و تحقیقات مقدماتی، ضابطان دادگستری، حریم خصوصی 101
۳-۶) اشکالات و ایرادات وارده به قانون آئین دادرسی کیفری جدید 112
۳-۷) پاسداشت حقوق متهم 113
فصل چهـارم: حقوق متهم در فقه 118
۴-۱)مقدمه 118
۴-۱-۱)تفهیم اتهام 118
۴-۱-۲) احکام حاکم بر سکوت 119
۴-۱-۳)منع شکنجه متهم برای کسب اقرار 121
۴-۱-۴)ممنوعیت بازداشت متهم 123
۴-۱-۵)رعایت تساوی میان طرفین دعوا 126
۴-۱-۵-۱)ادله ی قول مشهور 127
۴-۱-۵-۲)ارزیابی ودیدگاه 128
۴-۱-۶)علنی بودن رسیدگی به اتهام متهم 129
۴-۱-۷)حق بهره مندی از وکیل 131
۴-۲) حقوق متهم با نگاهی به اصول حاکم بر سیستم قضاوت امام علی(ع) 134
۴-۳) بررسی فقهی ـ حقوقی متهمان 136
فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادها 147
۵-۱)جمع بندی 147
۵-۲)نتیجه گیری 155
۵-۳)پیشنهادها 159
فهرست منابع 161
منابع فارسی 161
کتاب ها 161
منابع غیر فارسی 162
پایان نامه ها 164
مقالات 165
سایت ها و وبلاگ ها 167
قوانین و مقررات 167
پیـوست 169
چکیده انگلیسی 176