مبانی نظری و پیشینه تحقیق تکانشگری و رفتارهای تکانشی موضوع این نوشتار است. در بخش اول مبانی نظری تکانشگری و رفتارهای تکانشی بررسی می شوند. و در بخش دوم به بررسی پیشینه تحقیق تکانشگری و رفتارهای تکانشی در پژوهش های داخلی و خارجی می پردازیم. در یکی از رایج ترین تعاریف، تکانشگری به صورت آمادگی قبلی برای واکنش های سریع و بدون برنامه به محرک های درونی یا بیرونی بدون در نظر گرفتن نتایج منفی آن واکنش ها برای خود فرد یا دیگران، تعریف می شود(استنفورد و همکاران، 2009). رفتارهای تکانشی که در برخی رویکردها، رفتارهای مخاطره آمیز نیز خوانده می شوند، به عملکردهایی گفته می شوند که اگرچه تا اندازه ای با آسیب یا زیان های احتمالی همراهند، امکان دستیابی به گونه ای پاداش را نیز فراهم می کنند (اختیاری و بهزادی، جنتی و مقیمی، 1382).
این رفتارها باید دارای سه عامل زیر باشند:
الف) برگزیدن یک گزینه از میان دو یا چند گزینه با پاداش احتمالی، ب) همراهی یکی از گزینه ها با احتمال پیامدهای ناگوار و ج) روشن نبودن احتمال پیامد ناگوار در زمان رخداد رفتار (لَن و چِرِک ، 2000).
بسیاری از مردم در زندگی روزمره دست به رفتارهای تکانشی می زنند (مولر ، بارت ، دوگهرتی ، اشمیتز و سوان ، 2001). هر چند نشان دادن نمونه هایی از رفتارهای تکانشی به نظر ساده می رسد، اما تعریف دقیق پدیده تکانشگری دشوار است چرا که اختلاف نظرهای بسیاری در تکانشی یا غیرتکانشی خواندن یک رفتار وجود دارد (اوندن ، 1999).
نکته پیچیده در بررسی رفتارهای تکانشی تنوع عللی است که می توانند بروز یک رفتار تکانشی را در پی داشته باشند. برای نمونه فردی که مواد مخدر مصرف می کند، ممکن است به علت گرایش به رفتارهای خطر پذیر، توجه زیاد به پاداش ها، بی توجهی به آسیب ها، علاقه به تجربه چیزهای تازه و یا دیگر ویژگی های روان-شناختی چنین رفتار تکانشی ای را انجام دهد.
فهرست مطالب
1-6تعریف مفهومی تکانشگری 4
1-7 تعریف عملیاتی تکانشگری 4
فصل دوم مبانی نظری و پیشینه تکانشگری 6
2-1-2 تکانشگری 6
2-1-2-1 تکانه 8
2-1-2-2 پردازش گزینه ها در تصمیم گیری مخاطره آمیز 10
2-1-2-2-1 عامل ارزش 11
2-1-2-2-2عامل زمان 11
2-1-2-2-3 عامل احتمالات 12
2-1-2-3رویکردهای مختلف در تحلیل رفتارهای تکانشی 19
2-1-2-3-1 رویکرد شخصیت شناسانه 20
2-1-2-3-2 رویکرد رفتارگرایانه 25
2-1-2-3-3 رویکرد زیستی 26
2-1-2-3-4رویکرد اجتماعی 29
2-1-2-4 تکانشگری و جنسیت 29
2-1-2-5اختلالهای مرتبط با تکانشگری 29
2-1-2-6 تعاریف خود نظمدهی 30
2-1-2-7 نظریه های خود نظمدهی 32
2-1-2-7-1 نظریه ی خود نظمدهی بندورا 32
2-1-2-7-2 نظریه ی خود نظمدهی کارور و شییر 33
2-1-2-7-3 نظریه خود تنظمی باتلر و واین 34
2-1-2-7-4 نظریه خودنظمدهی پینتریچ و دیگروت 35
2-1-2-8 پژوهش ها درباره تکانشگری 35
2-2 پیشینه پژوهش 38
2-2-1 پژوهشهای داخلی 38
2-2-2 پژوهش های خارجی 49
2-3 جمع بندی 54
منابع 58
منابع فارسی 58
منابع انگلیسی 67
