این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهارت خودآگاهی را در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می دهد.
خودآگاهی چیست؟
«خودآگاهی» توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قوّت، خواسته‌ها، ترسها و انزجارهاست. برای اکثر ما توصیف ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری خود برای دیگران، کار سخت و دشواری می‌باشد.به عنوان مثال ممکن است پاسخ به این سوال که چه کسی هستیم، سخت و دشوار باشد. اکثر ما فقط در مورد ویژگی‌های کلی و عمومی خود از جمله سن، جنس، نام خانوادگی، تحصیلات، وضعیت شغلی و ... خود صحبت می‌کنیم و از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خود اطلاعات کافی و مناسبی نداریم.
به عنوان مثال: نمی‌دانیم که چه کارهایی را خوب می‌توانیم انجام دهیم؟ چه ویژگی‌های اخلاقی خوب و مثبتی داریم؟ به چه علت مهربان هستیم؟ چه ویژگی‌های منفی اخلاقی داریم.
رشد خودآگاهی به فرد کمک می‌کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولاً پیش شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی موثر و همدلانه است.
به طور کلی در مهارت خودآگاهی می‌آموزیم که:
با تکیه بر نقاط قوت خود برای بهبود نقاط ضعف خود تلاش کنیم. آگاهی از نقاط ضعف باعث می‌شود که فرد با استفاده از این آگاهی بتواند تسلط بیشتری بر خود داشته باشد.
احساسات خود را بشناسیم. چون فردی که از احساسات خود آگاه می‌شود می‌تواند آنها را کنترل کند. ناتوانی در کنترل و مهار احساسات می‌تواند به اعتیاد، خشونت و ... بیانجامد.
از نیازهای خود اطلاع پیدا کنیم و یاد بگیریم که از مسیرهای سالم نیازهای خود را مرتفع سازیم.
در زندگی خود اهداف واقعی را دنبال نماییم و از دنبال کردن اهداف غیرواقعی، تخیلی و کمال‌گرایانه پرهیز کنیم. چرا که اهداف غیر‌واقع بینانه باعث ناکامی و به تبع آن خشم و خشونت می‌شود.
در نهایت خودآگاهی باعث ارزشمندی ما می‌شود و به ما کمک می‌کند تا دنبال ارزشهای واقعی به جای ارزشهای کاذب باشیم و رضایت کافی از زندگی داشته باشیم.
چرا باید خودمان را به درستی بشناسیم؟
برای رسیدن به خودآگاهی باید در زمینه تمام اجزای خودآگاهی که ذکر کردیم به شناخت برسید. همچنین به درک درستی از انواع خودآگاهی برسید تا بتوانید به بخش‌های مختلف وجودتان آگاهی پیدا کنید.
- تا زمانی که احساسات خود را نشناسیم چگونه می‌توانیم آنها را پیش‌بینی و در صورت لزوم آنها را ابراز، کنترل یا مهار کنیم؟
- اگر از انواع هیجان آگاهی نداشته باشیم چطور می‌توانیم هنگام برقراری ارتباط با دیگران و در محیط‌های اجتماعی هیجانات‌مان را ابراز یا مهار کنیم؟ مثلا تا زمانی که ندانیم عصبانیت چیست، چرا عصبانی می‌شویم، در چه موقعیت‌هایی بیشتر عصبانی می‌شویم و برای جلوگیری از خشونت و عصبانیت چه باید کرد، چطور می‌توانیم خشم خود را مهار و کنترل کنیم؟
- در صورتی که ندانیم نقاط قوت‌مان چیست نمی‌توانیم آنها را بهبود بخشیم. همچنین اگر نقطه ضعف‌هایمان را نشناسیم نمی‌توانیم آنها را برطرف کنیم.
- اگر استعداد ها و توانمندی‌هایمان را نشناسیم و ندانیم موفقیت‌ها و دستاوردهایمان در زندگی چه بوده، به خودباوری نمی‌رسیم و نمی‌توانیم به موفقیت‌های بزرگ‌تر دست پیدا کنیم.
- اگر باورهایمان را نشناسیم نمی‌توانیم ارزش‌هایمان را در زندگی تعریف کنیم، دست به انتخاب بزنیم، صحیح و منطقی تصمیم گیری کنیم و در جهت رشد و پیشرفت گام برداریم.
فهرست مطالب
تعریف نظری خودآگاهی
تعریف عملیاتی خودآگاهی
فصل دوم چارچوب نظری و پیشینه پژوهش مهارت خودآگاهی
مقدمه 13
2-2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله 13
2-3 مهارت خود آگاهی و اجزا آن 15
2-3-1 شناخت ویژگی های جسمانی و بدنی 15
2-3-2 شناخت توانایی ها و مهارت های خود 15
2-3-3 شناخت افکار و گفتگوهای درونی 15
2-3-4 شناخت افکار باورها و ارزشهای خود 16
2-3-5 شناخت اهداف خود: 16
2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی 16
2-4-1 مسئولیت پذیری 17
2-5 اهمیت خودآگاهی در روابط زوجین 17
یشینه تحقیقاتی
پیشینه داخلی
پیشینه خارجی
منابع و مآخذ
منابع فارسی
منابع انگلیسی
