نظریه اشتباه در حقوق مدنی

پروژه نظریه اشتباه در حقوق مدنی

نوع فایل: word

قابل ویرایش 110 صفحه

مقدمه:

برای بحث دربارة اشتباه بهتر است ابتدا مادة 190 قانون مدنی را مطالعه نمود چون در این ماده از شرایط اساسی صحت معامله صحبت شده و بند اول آن قصد و رضای طرفین معامله را یکی از شرایط دانسته است.

برای انعقاد هر عقدی طرفین باید قصد و رضا یعنی اراده داشته باشند و آنها نه فقط بایستی اراده خود را بصورت ایجاب و قبول اظهار دارند بلکه رضای طرفین باید موجود باشد. در مورد قصد باید دانست که قصد یا موجود است و یا معدوم.

بدیهی است که در صورت عدم وجود قصد، معامله باطل خواهد بود ولی رضا ممکن است موجود و در عین حال معلول باشد. طبق مادة 199 قانون مدنی، موجبات معلول بودن رضا دو امر است: اکراه- اشتباه.

این ماده فقط اکراه و اشتباه را موجب عدم نفوذ دانسته است. البته با مطالعة مواد 416 و 439 قانون مدنی به این نتیجه میرسیم که تدلیس و غبن نیز در نفوذ معامله بی‌تأثیر نیست. منتهی فقط به مغبون حق فسخ میدهد. ولی جای بحث فقط در اشتباه است. زیرا قانون صراحت دارد که اشتباه موجب عدم نفوذ معامله است. پس این را به عنوان یکی از موارد عیوب اراده مورد بحث قرار می‌دهیم.

فهرست مطالب:

مقدمه

بخش اول: اشتباه بطور کلی

فصل اول: تعریف اشتباه

فصل دوم: اقسام اشتباه

فصل سوم: آثار اشتباه و شرایط تأثیر آن

فصل چهارم: موارد حقوقی اشتباه:

مبحث اول: اشتباه در نوع معامله (ماهیت عقد)

مبحث دوم: اشتباه در موضوع عقد

مبحث سوم: اشتباه در شخص طرف عقد

مبحث چهارم: اشتباه در قیمت مورد معامله

مبحث پنجم: اشتباه در جهت یا علت معامله

مبحث ششم: اشتباه در انگیزه یا داعی

فصل پنجم: موارد غیر حقوقی اشتباه

الف- اشتباه ناشی از جهل به قانون

ب- اسنادی که اشتباهاً امضاء میشود

بخش دوم: بطلان عقد در اثر اشتباه

فصل اول. مفهوم بطلان و خصائص وویژگی های آن  

مفهوم بطلان و خصائص و ویژگیهای آن

مبحث اول: تعاریف و مفاهیم

گفتار اول: مفهوم کلی لغوی و اصطلاحی بطلان  

بند اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی بطلان در حقوق ایران  

گفتار دوم: مقایسه مفهوم بطلان بامفاهیم مشابه

بند اول: عقد باطل و عقد فاسد  

بند دوم: بطلان عقد و انفساخ آن  

بند سوم: مقایسه عقد باطل و عقد قابل فسخ  

بند چهارم: مقایسه عقد باطل و عقد غیر نافذ

بند پنجم: مقایسه بطلان عقد و عدم قابلیت استناد

مبحث دوم: خصائص و ویژگیهای بطلان در قراردادها به طور کلی

گفتار اول: مختصات وویژگیهای بطلان  

بند اول: فقدان اثر تملک در قرارداد باطل  

بند دوم: اثر قهقرائی بطلان  

بند سوم: عدم تأثیر اجازه بر عقد باطل  

بندچهارم: عدم تغییر وضعیت عقد باطل به عقد صحیح  

گفتار دوم: خصائص و ویژگی های بطلان دربرخی از قراردادها

بند اول: ویژگی های بطلان در قرارداد نکاح  

بند دوم: ویژگی های بطلان در قراردادهای احتمالی  

فصل دوم: بطلان قرارداد بواسطه اشتباه  

منابع و مأخذ

منابع ومأخذ:

منابع فارسی:

1- حقوق مدنی: تالیف آقای دکتر حسن امامی، جلد اول، چاپ چهارم.

2- حقوق مدنی: تالیف آقای دکتر ناصر کاتوزیان، جلد اول، (مقدمه اموال- کلیات- قراردادها).

3- حقوق مدنی: تالیف دکتر مصطفی عدل (منصورالسلطنه) چاپ هفتم.

4- تاثیر اراده در حقوق مدنی: تالیف دکتر جعفری لنگرودی.

5- حقوق مدنی: تالیف استاد محمد بروجردی عبده.

6- امامی، دکتر سید حسن، حقوق مدنی، جلد:( 1،2،5) چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، سال 1363 هـ. ش.

7- امیری قائم مقامی، دکتر عبدالمجید، کلیات حقوق تعهدات، جلد (1)، چاپ اول، نشر میزان، تهران، بهار 1378.

8- بروجردی، عبده، محمد، مجموعه حقوق، شماره 4، سال 1316.

9- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، چاپ مشعل آزادی، 1357.

10- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ بنیاد راستا، خرداد 1366.

11- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، مسبوط در ترمینولوژی، چاپ اول، چاپ احمدی، تهران 1378.

12- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، حقوق اموال، چاپ اول، چاپ گنج دانش، تهران 1368.

13- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، وصیت و ارث، چاپ دوم، چاپ دانشگاه تهران، تیرماه 1370.

14- جوان، دکتر موسی، مبانی حقوق، جلد (2)، چاپ رنگین، تهران 1327 هـ.ش.

15- حسینی، سید محمدرضا، قانون مدنی در رویه قضائی، چاپ اول، چاپ محمد، سال 1379. هـ. ش.

16- خلعتری، امیرارسلان، حقوق تجارت، مطبعه اطلاعات، تهران 1312 هـ. ش.

17- ذوالمجدین، زین العابدین، فقه و تجارت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران 1326.

18- ستوده تهرانی، دکتر حسین، حقوق تجاترت، جلد چهارم، نشر دادگستر، تهران 1374.

19- سنگلجی، محمد، کلیات عقود و ایقاعات، اپ چهارم، مهر 1374.

20- شهیدی، دکتر مهدی، حقوق مدنی «اصول تشکیل قراردادها و تعهدات»، جلد اول، چاپ اول، نشر حقوقدان، تهران 1377.

21- شهیدی، دکتر مهدی، حقوق مدنی «اصول قراردادها و تعهدات»، جلد دوم، چاپ اول، عصر حقوق، تهران 1379.

22- شایگان، دکتر سیدعلی، حقوق مدنی، به کوشش محمد رضا بندرچی، چاپ اول، تهران 1375.

23- صفایی، دکتر سید حسین و قاسم راده، دکتر سید مرتضی، حقوق مدنی «اشخاص و مهجورین»، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران 1378.

24- صالحی، محمد و دکتر جانعلی، حقوق زیان دیدگان و بیمه اشخاص ثالث، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، بهمن 1372.

25- عدل، مصطفی منصور السلطنه، حقوق مدنی، چاپ هشتم، چاپخانه گلشن، تهران1354.

26- عمید،‌دکتر موسی، تقریرات وصیت، به کوشش سهراب امینیان، چاپ تهران.

27- عابدیان، دکتر میرحسین، شروط باطل و تأثیر آن در عقد، چاپ اول، ققنوس، تهران 1379.

28- قائم مقام فراهانی، محمد حسین، حقوق تجارت «ورشکستگی و تصفیه، انتشارات دانشگاه تهران 1368.

29- کاتبی، حسینقلی، حقوق تجارت، چاپ دوم، انتشارات کتاب فروزان، 1364.

30- کاتوزیان، دکتر ناصر، تحولات حقوق خصوصی، مجموعه مقالات اهدائی به استاد سید حسن امامی، انتشارات دانشگاه تهران، شماره 1272، تهران 1329.

31- کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «خانواده»، چاپ اول، انتشارات دادگستر، پائیز 1379.

32- کاتوزیان، دکتر ناصر، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، نشر یلدا، زمستان 1374.

33- کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «قواعد عمومی قراردادها»، جلد (1،2،3،4)، چاپ چهارم،‌ انتشارات بهمن برنا، تهران 1374.

34- کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «وصیت در حقوق مدنی ایران»، چاپ کانون وکلا، تهران 1369.

35- کاتوزیان، دکتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد اول، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، تهران 1344 هـ. ش.

36- کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «معاملات معوض عقود تملیکی «بیع، معاوضه، اجاره، قرض»، چاپ ششم انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا، انتشارات مدرس، تهران 1374.

37- کاتوزیان، دکتر ناصر، عقود معین، مشارکتها و صلح، عطایا، انتشارات بهنشر، تهران 1374.

38- کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «الزامهای خارج از قرارداد ضمان قهری»، جلد اول (مسئولیت مدنی)،چاپ دانشگاه تهران، زمستان 1374.

39- کاتوزیان، دکتر ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی مدنی، چاپ پنجم، نشر دادگستر، تابستان 1376.

40- کاتوزیان، دکتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی «قرارداد ایفاع»، چاپ اول، بی جا، شرکت انتشار و شرکت بهمن برنا، 1370 هـ. ش.

41- محقق داماد، دکتر سید مصطفی، قواعد ففه، بخش مدنی، چاپ سوم، انتشارات سمت، پائیز 1379.

42- میرشفعیان، مهدی، راهنمای طرح دعوی (2)، دادخواستها و قرارها و احکام، چاپ دوم، نشر دادگستر، بهار 1377.

43- محمدی، دکتر ابوالحسن، قواعد فقه، چاپ اول، نشر یلدا، پائیز 1373.

44- میر محمد صادقی، دکتر حسین، مروری بر حقوق قراردادها در انگلستان، ترجمه از کتاب مروری بر حقوق قراردادهای انگلستان رابرت و اکسبری، چاپ اول، نشر حقوقدان، زمستان 1377.

ب: مقالات و جزوات و پایان نامه ها

45- درودیان، دکتر حسنعلی، تقریرات درس متون به زبان فارسی، نیمسال دوم، 80-79.

46- درودیان، دکتر حسنعلی، تقریرات درس حقوق مدنی (3)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

47- سلجوقی، محمود، عنصر جهت در تعهدات و معاملات، مجله کانون وکلای دادگستری، 74-73.

48- شهیدی، دکتر مهدی، جزوه حقوق مدنی (3)،دانشگاه شهید بهشتی تهران، نیمسال اول 74-73.

49- صادقی نشاط، دکتر امیر، بیع کالی به کالی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بهار 1379.

50- صفایی، دکتر سید حسین، نظریه جهت در قراردادها(1)، جهت در حقوق فرانسه، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشکده تهران، شماره 8، 1350 هـ. ش.

51- صفایی، دکتر سید حسین، اشتباه در شخص طرف قرارداد در حقوق ایران و فرانسه، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 4، 1349 هـ.ش.

52- طباطبائی، دکتر علیمحمد، بطلان و انحلال و فسخ، مجله کانون وکلاء، سال پنجم، شماره 39.

53- عالمی، شمس الدین، تحلیل یک جریان قضایی مربوط به امر ورشکستگی، مجله حقوقی وزارت دادگستری سال بیستم، تهران 1357.

54- قاسم زاده، دکتر سید مرتضی، تاثیر متقابل تسلیم، فصلنامه دیدگاههای حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، سال سوم، بهار 1377.

55- کاتوزیان، دکتر ناصر، رفع تعارض قوانین و اجرای قوانین کیفری خفیف تر، مجله حقوقی وزارت دادگستری شماره 10، آبانماه 1354.

56- لواسانی، محمود، انواع بطلان در حقوق مدنی فرانسه، مجله کانون وکلاء، شماره 12، سال 16، مهر و پائیز 1343.

57- موسوی بجنوردی، سید محمد، قاعده اقدام، مجله دیدگاههای حقوقی، نشریه دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.

58- موسوی بجنوردی، سید محمد، آیا نهی در معاملات موجب فساد است یا نه؟ فصلنامه حق، شماره سوم، سال 1355.

کتابهای خارجی:

1- منابع و مآخذ عربی

59- انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، بمطبعه الاطلاعات، طبع فی التبریز، ربیع الآخر 1375.

60- اصفهانی، محمد حسین، کتاب الاجاره، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1375، ه.ق

61- البحرانی، یوسف ، الحدائق الناصره فی احکام العتره الطاهره، المجلد (21)،بی جاء دارالکتب الاسلامی، بی تا.

62- بهجت بدوی، الدکتور حلمی، مجله القانون و الاقتصاد، لبحث فی الشئون القانونیه و الاقتصادیه من الوجهه المصریه، السنه الثالثه، العدد الثالث، ذوالخجه سنه 1351- مارس سنه 1933.

63- الجزایری، عبدالرحمن، کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، المجلد (3)، الطبعه اسابعه، بیروت. دار ایحاء التراث العبری ، 1986، م

64- الحسینی العاملی، محمود جواد، متفاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه، المجله (6) موسسه آل بیت.

65-الحسینی جزایری، نعمت الله، فروق اللغات، چاپ نمایندگی فرهنگی ج. 1.1، دمشق 365 ه.ش.

66-حرالعاملی،شیخ محمدبن الحسین. وسائل الشیعه، جلد 12، باب 40 از ابواب التجاره، حدیث 3.

67-حجازی، دکتر عبدالحی، النظریه العامه للالتزام، الجزء الثانی، مصادر الالتزام، مطبقه نهضه مصر، 1954م

68-حسینی روحانی، محمد صادق، فقه الصادق، جلد شانزدهم، انتشارات دارالکتاب قم، چاپ سوم، 1413ه.ق.

69-الحی، حسن بن یوسف بن المطهر، تذکرالفقهاء، المکتبه المرتضویه، بی تا، تهران، مسأله 4و5

70-رستم بازالبنانی، سلیم، شرح المجله، طبعه الثالثه، المطبعه الادبیه بیروت، سنته 1923

71- الزحیلی، وهبه، العقود المسماة فی قانون المعاملات المدنیه الاماراتی و القانون المدنی الاردنی ، دمشق 1407 ه. ق.

72- الذنون، حسن علی، نظریه العامه الالتزام، المجلد(1)، مصادر الالتزام، بغداد، مطبعه المعارف، 1949.

73-سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، نظریه الالتزام بوجه عام، مصادر الالتزام. دارالنهضه العربیه قاهره، ابریل سنه 1975

74- سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر، الشباه و انظایرفی قواعد و فروع فقه الشافعیه، مطبه مصطفی البابی الحلبی، مصر 1378، ه. ش. 1956 م.

75- العاملی جبلی، زین الدین بن علی الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، المجلد (3). منشورات جامعه النجف الدینیه با تعلیقات سید محمد کلانتر

76- العاملی جبلی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، المجلد (6.3) اطبعه الثانیه، المطبعه پاسدار اسلامی موسسه المعارف اسلامی، 1416 ه. ق.

77- طباطبائی حکیم، سید محسن، مستمسک العروه الوثقی، جزء الثانی العشر، الطبعه الثالثه، مطبعه الاداب، النجف 1329 ه.ق.

78-طباطبائی حکیم سید محسن، العروه الوثقی، مکتب الوجدانی، قم 1400 ه. ق.

79- علامه حلی، تبصره المتعلمین فی احکام الدین نوشته حاج شیخ ابوالحسن شعرائی، کتابفروشی اسلامیه.

80-کاظم خراسانی، آیت ا… شیخ محمد، کفایه الاصول، المجلد (1) الطبعه السادسه، با حواشی میرزای مشکینی، چاپخانه اسلامیه ،1366

81-کاشانی، ابن مسعود، بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع (المجلد (7) دارالکتب العلمیه، بیروت 1406 ه.ق

82- محمصانی، دکتر صبحی، قوانین فقه اسلامی، درالتزامات و عقود، جلد دوم، ترجمه جمال الدین جمالی محلاتی، اپ فاروس ایران ، تهران 1347

83-المحقق الثانی، الشیخ علی بن الحسن الکرکی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، المجلد (4) الطبعه الاولی،بیروت، موسسه آل البیت (ع) لاحیاء الثراث، 1411 ه.ق 1991 م.

84-الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید (1): تالیف دکتر عبدالرازق احمد السنهوری.المد جزفی شرح القانون المدنی (1): تالیف دکتر عبدالمجید الحکیم.

منابع و مآخذ به زبان انگلیسی:

85-The Low of contract, 2 ed, by G. C. cheshire and C.H. S. Fifoot.

86-Am outline of the law of contract and tort, by G.G.G. Rob1, and John Brooks.

87-Affin, M, Digest of commercial law, the commacial law of france, 4 th edition, 1969.

88-Chitty, contract, general principles, London, 25 th edition, 1983.

89-Thiro, the Law of contract, Edition by G.C. Cheshir and C.H.S. fifoot, London, 1952.

90-Treitel, G.H., The Law of contract, ninth Edition, London 1995

منابع و مآخذ به زبان فرانسوی

91-carbonnier, Jean, Droit civil, La famils, Lesincapacites, T.2, 1976

92-Marty et Reynaud, Droit civil, T.I, Paris. 1961.

93-MAZEAUD, Henri ET Leon, Lecons de Droit Civil. Tome Premier,