دانلود مقاله تاریخ شهرنشینی ایران
تعداد صفحات : 91 با فرمت ورد و قابل ویرایش
قسمتی از متن :
ضرورت و لزوم مطالعه تاریخ:
شناخت ما از هر پدیده ای به درجه شناخت ما از فرآیند تاریخی آن پدیده بستگی دارد.
ادراک درست از شرایط عام که شامل دریافت اوضاع و احوال کلی (مکان و زمان) ویژگیهای اقتصادی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی امکانات و محدودیتها است و شرایط خاص پدیده مشتمل بر ویژگیهای خود پدیده آنچنانکه هست می گردد.
شرایط عام شامل شناخت چرایی وضع موجود است که به تخمین دگرگونیهای بعدی و پیش بینی تحولات آینده منجرمی شود.
شناخت شهر ایرانی «شار»
عوامل تعیین کننده وضعیت شهر مشتمل بر سه دسته زیرند:
- مسایل جهان بینی: که شامل نوع نگرش به جهان، دین و مذهب، مسلک، فرق متفاوت اجتماعی است چرا که شهر تبلور کالبدی جامعه ای است که در آن می زید.
- عامل اقتصادی: شامل مباحثی چون تعریف مادی جهان ،نحوه تولید و توزیع ثروت ومصرف است.همچنین پدیده غارت – دفاع که گویای تاثیرات جدی مسایل اقتصادی بر سرنوشت و حیات شهرهای ما بوده است .
- عامل محیط یا اقلیم و ویژگیهای زیست محیطی : که در حیات شهرهاونقشی که عناصر طبیعی برتعیین موقعیت شهرهادر تمدنهای نخستین داشته است .
تقسیم بندی دوره های مختلف شهرسازی در ایران
بر اساس تقسیم بندی بعمل آمده (در کتاب از شار تا شهر)،دوره های شهرسازی در ایران به سه دسته کلی زیر قابل تقسیم اند:
1- شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی قبل از اسلام (از قرن 9 قبل از میلادتاقرن 7 میلادی) تا ظهور اسلام از شروع تمدن شهری ایرانی
2- شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی بعد از اسلام, استقرار اولین حکومتهای مستقل داخلی در ایران از قرن 7 میلادی تا 1200 هجری قمری( 1165 هجری شمسی -1876 میلادی )از آغاز اسلام تا شروع سلسله قاجاریه
3- شهرنشینی، شهرگرایی و شهرسازی در دوران معاصر (1200 ه.ق تا 1357 ه.ش – 1979 م) از اول حکومت قاجار تا انقلاب اسلامی
گفتنی است سبکها، شیوه ها و الگوهای بوجود آمده با توجه به سرزمین منشاء پیدایش است. این تقسیمات از مفاهیم سرزمینی پیروی می کنندو از تقسیم بندی های حکومتی و دولتی مرسوم تبعیت نمی کند.
در یک تقسیم بندی ریزترهر یک ازبخشهای سه گانه فوق قابل تفکیک به شرح ذیل است:
- سیر تحول شهرنشینی ، شهرگرایی و شهر سازی قبل از اسلام (تولد و شکل گیری شار)شامل:
1-1. ساخت و بافت شاراز قرن نهم قبل از میلاد تا قرن چهارم ق.م (سبک پارسی) نشأت گرفته از تمدن بین النهرین، دوره های ماد و هخامنشی تاحمله اسکندر
1-2. ساخت و بافت شار در قرن سوم ق.م.تلفیق شار پارسی با دولت شهرهای یونانی (سبک پارسی هلنی) دوره حکومت سلوکی
1-3. ساخت و بافت شار از اواخر قرن سوم ق.م تا هفتم میلادی(یک هجری) ابداع مجدد مفهوم شار (سبک پارتی)دوره حکومتهای اشکانی و ساسانی
- سیر تحول شهرنشینی ،شهرگرایی و شهرسازی ودگرگونی مفاهیم بعد از اسلام
2-1. شهر از قرن یکم ه.ق تا قرن 4 ه.ق (11-7 م). دگرگونی مفهوم جدید شار (سبک خراسان) تجدید حیات علمی و ادبی در قرن چهارم تا ظهور دیلمان
2-2. ساخت و بافت شار قرن چهارم ه.ق تا قرن هفتم ه.ق (11 – 14م) .اوج تجدید حیات علمی (سبک رازی)دوره غزنوی، سلجوقی ،خوارزمشاهی
2-3. ساخت و بافت شار از قرن (11-7 ه.ق) (17-14 م) حضیض در آغاز با حمله مغول و احیای سبک آذری در دوره های ایلخانیان- اتابکان – ترکمانان – گورکانیان
2-4. ساخت و بافت شار از قرن (اول 13-11 ه.ق: (18-17 م) (مکتب اصفهان) که خود دارای اوج و حضیض بوده است.
3. سیر تحول شهرنشینی و شهرسازی در دوران معاصر
باز ابداع مفهوم شار تولد مفهوم شهر، قلب مفهوم شار
3-1. پیدایش مفهوم شهر: سبک هندی، سبک تهران از اواسط حکومت قاجار تاکودتای 1299 ه.ش
3-2. شهرسازی در مفهوم جدید از1300تا 1320 ه.ش (1945 – 1920 م)
شکل گیری الگوی تهران متأثر از سبک بین الملل از سوی جنبش نوگرایی جهانی انعکاس الگوی تهران
4-3. شهرسازی از سال 1320 – 1357 ه.ش (1979 – 1941 م)
اشاعه الگوی تهران در شهرسازی و معماری، پیدایش نخستین طرحهای برنامه ریزی شده و دگرگونی در شکل شهر
