بررسی مختصر فقهی و حقوقی پیرامون حق شفعه
نوع فایل: word
قابل ویرایش 20 صفحه
مقدمه:
تعریف:
شفعه بروزن فعله، به معنی جفت و پیوستن است، مانند ازدواج، بدین معنی که شفیع سهم شریکش را به سهم خودش پیوست می دهد و اصل آن تقویت و اعانت است، مانند شفیع که با شفاعت خود مشفوع را تقویت می کند. اما در اصطلاح: "استحقاق شریک است نسبت به حصه فروخته شده شریک خود ".
محقق حلی در تعریف خود از شفعه همین معنا را اراده کرده است:
"شفعه استحقاق یکی از دو شریک است نسبت به حصه شریک دیگرش، بخاطر انتقال یافتن حصه بواسطه بیع" .
امام خمینی آورده است: "اگر یکی از دو شریک، سهم مشاء خود را بفروشد، با جمع شرایطی که در این باب وجود دارد، برای شریک دیگر حق اخذ آن به همان ثمنی که داده وجود دارد" .
قانون مدنی، شفعه را تعریف نکرده و تنها به ذکر موارد و قوانین آن اکتفا کرده است، اما از ماده 808 این قانونکه شرایط ایجاد آنرا برشمرده، میتوان به همان معنای فقهی دست یافت که:
"الشفعة هی استحقاق الشریک، الحصة، المبیعة فی الشرکة".
این قانون از شفعه در اسباب تملک نامبرده است و اخذ به آن را در ردیف احیاء اراضی و حیازت مباحات و عقود و تعهدات و ارث دانسته است .
(البته باید توجه کرد که حق شفعه صرفاً یک حق قانونی است که برای یکی از دو شریک قرار داده شده که بدون رضایتمشتری مالی را از وی بگیرد، و نمیتوان آنرا همانند حیازت یا عقود معاملاتی محسوب نمود، زیرا عقود و معاملات اسباب تملیک و تملک هستند ولی در شفعه پس از اعمال حق شفیع تملک حاصل می شود، و بهمین خاطر در عبارات فقها، صرفاً'استحقاق'تفسیرو تعریف گردیده است).
فهرست مطالب:
پیشگفتار
در شفعه
تعریف شفعه
فلسفه وضع شفعه
خلاف اصل بودن شفعه
غیر قابل انتقال بودن شفعه
در شفیع
شرایط شفیع
در اخذ به شفعه
شرایط مال مورد شفعه
شفعه در اموال غیر منقول تبعی
فروختن حصه مشاع به همراه چیز دیگر
شفعه در مالی که مشترک بین وقف و طلق است
شفعه در مالی که احد شریکین شخص حقوقی است
فوریت اخذ به شفعه
قیمت ثمن اخذ به شفعه
شفعه در بیع فاسد
شفعه در بیع خیاری
تبعیض در شفعه
در قابل توارث تودن شفعه
نحوه توارث
گذشت وراث از حق خویش
در اسقاط شفعه
