تحقیق جهاد سازندگی و وظایف آن

جهاد سازندگی نهادی انقلابی است که در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ به فرمان روح‌الله خمینی برای رسیدگی به مناطق محروم و دورافتاده ایران تأسیس  شد.

اندیشه تأسیس جهاد سازندگی، نخستین بار، با عنوان طرح اعزام گروه‌های ۱۰ نفره دانشجوئی به مناطق محروم و با پیشنهاد یکی از اعضای هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران، مطرح شد. سپس، طرح موضوع به رهبر انقلاب ایران خمینی داده شد و او در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ فرمان تشکیل جهاد را صادر کرد. افرادی همچون بهشتی از حامیان این حرکت مردمی و دانشجویی بود.

بعدها و پس از یک دوره آغازین، جهاد سازندگی به وزارتخانه‌ای در دولت تبدیل شد و سرانجام با ادغام در وزارت کشاورزی، نام وزارت جهاد کشاورزی را  بخود گرفت و منحل شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به ضرورت انجام اقدامات وسیع و سریع در راستای محرومیت زدائی و افزایش تولیدات کشاورزی وتوسعه و عمران روستاها با وجود ارگان‌های رسمی دولتی، جهاد سازندگی در ۲۷ خرداد ماه ۱۳۵۸ با فرمان رهبر انقلاب اسلامی آیت الله خمینی به منظور فراهم آوردن نهضتی همه‌جانبه برای مبارزه با فقر و محرومیت بجا مانده از رژیم گذشته و توسعه و عمران روستائی به وجود آمد.

ایده ابتدایی تشکیل نهادی دانشجویی برای اداره مناطق بحرانی محروم و دورافتاده از جمله کردستان، سیستان و بلوچستان، گنبد و ترکمن صحرا، مسجد سلیمان و خوزستان و چهارمحال و بختیاری و هدایت امور سیاسی و فرهنگی و فعالیت‌های انقلابی و مردمی این مناطق با استفاده از امکانات ارتش در جلسه جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های پلی تکنیک، صنعتی آریامهر، دانشگاه تهران،دانشگاه ملی و دانشگاه علم و صنعت ایران با خمینی مطرح شد و او علی‌رغم میل دانشجویان، آنها را به نخست وزیر وقت مهدی بازرگان ارجاع داد. در جلسه‌ای که با حضور این دانشجویان بهمراه بعضی اساتید دانشگاه، با نخست وزیر برگزار شد، اولین نماینده این گروه دانشجویی محمدتقی امانپور انتخاب گردید که رابط این گروه دانشجویی با نخست وزیری بود. بنا بر خاطرات این دانشجویان،  بازرگان ابتدائاً با هرگونه همکاری و مشارکت دانشجویان در حل بحرانهای کشور مخالفت کرد اما با اصرار و استدلالهای دانشجویان بالاخره رضایت داد که آنان در مناطق بحرانزدهٔ مرزی (و نه در تهران!) فعال شوند. اولین گروهای اعزامی گروهای زیر بودند که تا تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۵۷اعزام شدند و به مدت سه ماه در این مناطق فعالیت کردند.

• گروه اعزامی پلی تکنیک به سرپرستی محسن میردامادی و علی اکبر مهرفرد به کردستان.
• گروه اعزامی دانشگاه صنعتی آریامهر به سرپرستی حسین شوریده و ابراهیم اصغرزاده به گنبد و ترکمن‌صحرا.
• گروه اعزامی دانشگاه ملی به سرپرستی آعبدالله و سیفی کار به خوزستان و مسجد سلیمان.
• گروه اعزامی دانشگاه صنعتی اصفهان به سرپرستی محمود حجتی به شهرکرد.
• گروه اعزامی دانشگاه تهران به سرپرستی مرحوم جواد خیابانی (احتمالاً) به سیستان و بلوچستان.

پس از اعزام این گروه‌ها لزوم ایجاد نهضت جهاد سازندگی با مشارکت دانشجویان در کشور احساس شد این طرح در اردیبهشت ۵۸ در دانشگاه‌های ایران مورد نظرخواهی قرار گرفت که با موافقت دانشجویان روبرو شد بنابراین طرح تشکیل نهضت مدون شد و توسط بهشتی به اطلاع خمینی رسید. خمینی مهلتی یک ماه را برای تشکیل این نهضت در نظر گرفت و در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ چهار ماه بعد از انقلاب اسلامی فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر کرد. در ابتدا بهشتی به عنوان نماینده شورای انقلاب در جهاد سازندگی تعیین و سپس ناطق نوری به عنوان نماینده خمینی ومحمدحسین بنی‌اسدی به عنوان نماینده نخست وزیر و رضا افشار، عباس احمد آخوندی و مجتبی آلادپوش به عنوان اولین شورای مرکزی جهاد سازندگی تعیین و کار خود را آغاز نمودند.