دانلود مقاله بررسی اقلیم و معماری ایران
تعداد صفحات : 60 با فرمت ورد و قابل ویرایش
قسمتی از متن :
مقدمه
در کشور پهناور ایران با مناطق اقلیمی متفاوت و شرایط متغیر آب و هوایی در فصول مختلف سال، معماری سنتی ایران راه حلها و شیوه‌های منطقی و مناسب جهت فراهم نمودن شرایط آسایش انسان ابداع و ارائه نموده است. در مملکتی که در قسمت اعظم فلات مرکزی آن در بیش از نیمی از سال قطره‌های باران نمی‌بارد و تهیه و حفظ آب شیرین از معضلات همیشگی مردم این نواحی بوده و در سواحل دریای خزر با حدد دو متر بارندگی سالیانه و رطوبت بالای 80% در اکثر اوقات سال که فعالیت و تحرک را از انسان سلب می‌کند و همچنین در سواحل جنوبی کشور که «شمس‌الدین مقدسی» (جغرافیدان و سیاح معروف عرب و مؤلف کتاب «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم») در قرن چهارم هجری، آنجا را از لحاظ شدت گرما، دروازه جهنم نامیده و بالأخره در نواحی کوهستانی که برف و سرمای شدید محل زندگی در زمستانهای طولانی این منطقه است، مشاهده می‌کنیم که معماری سنتی این مرز و بوم به لحاظ تجربه چند هزار ساله، اصول و روشهایی ابداع نموده که بدون استفاده از وسایل مکانیکی، شرایط زیست محیطی ساختمانها را در مناطق مختلف آب و هوایی به شرایط آسایش انسان تا حد ممکن نزدیک کرده‌اند. تا همین 3 الی چهار سال قبل بود که بنایان و معماران در مناطق مختلف اقلیمی ایران، جهت اصل ساختمان را رو به جنوب و یا باد مناسب می‌ساختند. اهالی پایتخت مانند بسیاری از شهرنشینان و روستائیان در این کشور، در شبهای فصل تابستان به لحاظ از استفاده از برودت نسبی آسمان شب، بستر بر روی بام پهن می‌کردند و در آنجا می‌خوابیدند. در طی بعد از ظهرهای گرم این فصل، در زیرزمین استراحت می‌نمودند. بر روی ایوانهای رو به جنوب حصیری می‌انداختند تا آفتاب گرم تابستان به درون خانه نفوذ پیدا نکند و عصرها حیاط را آب‌پاشی می‌کردند تا رطوبت و برودت حیاط و فضاهای اطراف آن افزایش یابد.
ولی امروزه طرح‌های ما به گونه‌ای است که ساختمانها در طی تابستان بسیار گرم و حتی گرم‌تر از محیط اطراف خود می‌باشد و در زمستان نیز بسیار سرد و از لحاظ آسایش ناراحت‌کننده است و به کمک تکنولوژی مدرن و تحمل هزینه بسیار و ایجاد آلودگی و اصوات مزاحم، سعی می‌کنیم شرایط محیطی را به شرایط آسایش نزدیک کنیم. در حالیکه اگر هر کدام از این دستگاه‌ها از کار بیفتد، زندگی در چنین وضعی بسیار مشکل می‌شود. کشور ما اگرچه دارای منابع غنی زیرزمینی است و انرژی فسیلی و بالاخص نفت در ایران به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی این منابع پایان‌‌پذیر هستند. البته بازگشت به شیوه‌های ساختمانهای گذشته میسر نیست و مسلماً نحوه زندگی گذشتگان جوابگوی شرایط زندگی امروز ما نخواهد بود. همانطور که در سایر کشورها مطالعات وسیعی در مورد روشهای طراحی و اقلیمی صورت می‌گیرد، در کشور ما نیز با توجه به پیشینه طولانی و گسترده تحقیق و تفحص در این زمینه لازم و ضروری به نظر می‌رسد. بدین ترتیب سعی کردم به مطالعه بر روی اقلیم و معماری ایران بپردازم:
یک امر کل که تقریباً در رابطه با کلیه ساختار‌های سنتی ایران صدق می‌کند همگونی آنها و محیط مسکونی با عوامل اقلیمی است. این مطلب را در سواحل دریای خزر، کرانه خلیج فارس و دریای عمان دامنه قلل مرتفع و حاشیه کویر مرکزی می‌توان به وضح مشاهده نمود. بافت شهری، فرم بنا و نوع مصالح در هر یک از این مناطق در تطبیق کامل با شرایط اقلیمی می‌باشد.
عواملی که بر شرایط اقلیمی یک منطقه تحت تأثیر می‌گذارد و شامل زاویه تابش خورشید، عرض جغرافیایی یعنی دوری یا نزدیکی از خط استوا، شدت جریان و جهت بادهای فصلی، وجود آب، رطوبت و گیاه در منطقه و بالأخره ارتفاع از سطح دریا و ناهمواریهای سطح زمین است.
